I. Đại cương
– Vỡ bàng quang do chấn thương là một cấp cứu niệu khoa thường xảy ra do tai nạn giao thông và tai nạn trong lao động, chiếm 2% các thương tổn ở bụng, 10% các chấn thương về tiết niệu. Bệnh cảnh xảy ra trong tình trạng sốc đa chấn thương, có nhiều thương tổn đi kèm.
– Một chấn thương nhẹ chỉ gây đụng giập bàng quang, chủ yếu ở lớp thanh cơ, nhưng lớp niêm mạc còn nguyên vẹn.
* Nguyên nhân
– Chấn thương kín: Chấn thương do TNGT có 2 loại chấn thương bàng quang xuyên thấu và gãy xương vùng chậu. Khoảng 10% số bệnh nhân bị gãy xương vùng chậu cũng có tổn thương bàng quang đáng kể. Tính chất tổn thương bàng quang có liên quan đến mức độ bàng quang đầy hay không.
– Chấn thương xuyên thấu hay vết thương bàng quang: Do đạn bắn hoặc đâm là điển hình chấn thương xuyên thấu. Thường có tổn thương đồng thời cơ quan trọng bụng và / hoặc tổn thương cơ quan vùng chậu.
– Chấn thương do sản khoa: Trong thời gian chuyển dạ kéo dài, áp lực liên tục từ đầu thai nhi đối với xương mu của người mẹ có thể dẫn đến hoại tử bàng quang. Rách trực tiếp bàng quang được báo cáo trong 0,3% của phụ nữ mổ lấy thai. Mổ lấy thai trước đó với dính là một yếu tố nguy cơ. Sẹo cũ có thể gây ra làm rách vô ý của các vết rạch vào bàng quang.
– Chấn thương phụ khoa: Chấn thương bàng quang có thể xảy ra trong quá trình cắt bỏ tử cung âm đạo. Bóc tách mù trong mặt phẳng mô giữa bàng quang và cổ tử cung làm tổn thương bàng quang.
– Chấn thương tiết niệu: Thủng bàng quang trong quá trình cắt bỏ sinh thiết, bóp sỏi bàng quang, cắt bỏ tuyến tiền liệt qua niệu đạo, hoặc cắt u bàng quang.
– Chấn thương bàng quang trong phẫu thuật chỉnh hình: Chân và ốc vít chỉnh hình thường có thể thủng bàng quang, đặc biệt là trong thời gian cố định gãy xương chậu. Chấn thương thành bàng quang do nhiệt có thể xảy ra trong quá trình đổ các chất xi măng được sử dụng để tạo khớp háng giả.
– Chấn thương bàng quang vô căn: Bệnh nhân được chẩn đoán với chứng nghiện rượu, sau khi uống nhiều nước làm bàng quang căng dễ bị loại chấn thương này. Có tiền căn phẫu thuật bàng quang trước đây là một yếu tố nguy cơ. Loại chấn thương này có thể là kết quả của sự kết hợp của căng quá mức bàng quang và chấn thương nhỏ bên ngoài (ví dụ, té ngã đơn giản).
* Phân loại
– Vỡ bàng quang trong phúc mạc: thường xảy ra trong những trường hợp chấn thương kín vào vùng bụng dưới, khi bàng quang căng đầy nước tiểu. Áp lực trong bàng quang bị tăng lên đột ngột làm cho bàng quang vỡ ở điểm yếu nhất là vùng đỉnh. Máu và nước tiều tràn vào ổ bụng, gây nguy cơ viêm phúc mạc.
– Vỡ bàng quang ngoài phúc mạc: thường do các ngành ngồi mu hay chậu mu bị gãy chọc thủng bàng quang. Lỗ thủng nhỏ, có khi khó thấy, ở thành trên bàng quang, tương ứng với mảnh gẫy của xương chậu. Trường hợp ít gặp hơn là đường vỡ chính giữa thành trước, sát cổ bàng quang, do sự giằng xé mạnh của các dây chằng mu – bàng quang. Máu và nước tiểu thoát vào khoang Retzius, gây nhiễm trùng tiềm tàng, nếu bỏ sót tổn thương.
Tài liệu tham khảo
* CT Cystography in the Evaluation of Major Bladder Trauma – Jonathan P. Vaccaro, MD , and Jeffrey M. Brody, MD
* Urinary bladder rupture, our experience – M. Grilli Wagnerová, M. Holesta, Z. Valova
* Imaging findings in bladder injuries – P. Concejo Iglesias, J. Cubero Carralero, C. Ferreiro Arguelles
* Imaging of Ureteral, Bladder and Urethral Injuries after Pelvic Trauma in Emergency Radiology – Z. Deák, L. L. Geyer, F. Mück
* Imaging of urinary bladder injury: the role of CT cystography – Daniel F Fouladi, Shahab Shayesteh, Elliot K Fishman
* Utility of routine trauma CT in the detection of bladder rupture – D M Pao, J H Ellis, R H Cohan, M Korobkin
* Diagnostic Imaging Genitourinary – Mitchell Tublin
* Bladder trauma: multidetector computed tomography cystography – Charbel Ishak, Nalini Kanth
* Computed tomography (CT) in the evaluation of bladder and ureteral trauma: indications, technique, and diagnosis – Samir A. Haroon · Hamza Rahimi · Alexander Merritt1
# Cập nhật nội dung bài viết & Case lâm sàng 29/11/2024
# Cập nhật nội dung bài viết & Case lâm sàng 2/9/2023