Viêm Cột Sống Dính Khớp | Bài giảng CĐHA

II. Chẩn đoán x-quang

– Tổn thương chủ yếu ảnh hưởng tới xương trục cơ thể (cột sống, khớp cùng chậu, khớp háng)
– ~20% của trường hợp tổn thương khớp ngoại vi

* Viêm khớp cùng chậu

– Thường tổn thương đầu tiên, đối xứng 2 bên
– Phân loại (Tiêu chuẩn New York):
+ Mức độ 0: khớp cùng chậu bình thường

[gallery link="file" columns="5" ids="143883,143884,143885,143886,143887"]

+ Mức độ 1: khó quan sát thấy, tổn thương xơ cứng diện khớp không rõ ràng hoặc có thể thấy khe khớp mờ.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="49841,49840,49838,49837,49836"]

+ Mức độ 2: vài ổ khuyết xương dưới sụn hoặc xơ cứng diện khớp khu trú, không hẹp khe khớp.

[gallery columns="4" link="file" ids="31238,143904,143905,143906"]

+ Mức độ 3: tổn thương rõ ràng với ổ khuyết xương dưới sụn và xơ cứng diện khớp, khe khớp hẹp nhiều, dính 1 phần diện khớp.

[gallery columns="4" link="file" ids="143947,31236,143890,143891,143892,143893,143894,143895,143896,143897,143898,143951"]

+ Mức độ 4: khe khớp dính hoàn toàn, không còn thấy khe khớp cùng – chậu.

[gallery link="file" ids="143946,48628,143909,143910,143911,143952"]

* Viêm khớp háng

– Khe khớp hẹp đồng đều

– Giai đoạn dính khớp, có các dải xơ và sau đó vôi hóa nối liền cấu trúc ở hai bờ khớp

* Tổn thương cột sống

[gallery link="file" columns="5" ids="143846,143847,143848,143849,143850"]

– Cột sống mất đường cong sinh lý bình thường, trở nên gù vẹo.
– Mất khoảng sụn ở mỏm khớp gây hẹp khe khớp, dính khớp

[gallery link="file" columns="4" ids="143930,143931,143932,143933"]

– Sự viêm nhiễm gây bào mòn xương ở góc thân sống và tăng sinh xương dọc theo khoảng trước thân sống

[gallery link="file" ids="143935,143927,143928,143919,143915,143916"]

– Dấu hiệu Romanus: trên phim nghiêng thân đốt sống có hình vuông bờ trước thẳng.

[gallery link="file" ids="17843,17841,17842,17844,150287,164710"]

– Vôi hóa dây chằng dọc trước, vòng sợi và hình thành các cầu xương.

[gallery columns="4" link="file" ids="143996,143997,143921,143922,143923,143924,157016"]

– Bệnh tiến triển => dính các thân đốt sống tạo nên hình ảnh đặc trưng “cột sống dạng cây tre”. Vôi hoá dây chằng gian gai => hình ảnh “dao găm” trên phim thẳng.

[gallery columns="4" link="file" ids="152409,150289,143874,143875,143949,48630,143868,143869,143871,143870,143872,157018"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="56432,56435,56436,56437,56438"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" ids="17845,17846,17847"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="129452,129453,129454,129455,129456"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" columns="4" ids="157801,157802,157803,157804"]

* Tiêu chuẩn chẩn đoán

– Tiêu chuẩn lâm sàng
+ Đau thắt lưng 3 tháng trở lên với đặc điểm: cải thiện khi vận động, không giảm khi nghỉ ngơi.
+ Hạn chế vận động cột sống thắt lưng cả tư thế trước sau và sang bên.
+ Giới hạn vận động lồng ngực so với tuổi và giới.

– Tiêu chuẩn X-quang : viêm khớp cùng chậu mức độ ≥ 2 ở hai bên hoặc mức độ ≥ 3 ở một bên.

=> Chẩn đoán xác định: có 1 tiêu chuẩn X-quang + ít nhất 1 tiêu chuẩn lâm sàng.

– Tiêu chuẩn New York sửa đổi 1984 chỉ ứng dụng cho thể cột sống và chẩn đoán bệnh ở giai đoạn toàn phát song không thể sử dụng chẩn đoán ở giai đoạn sớm. Tiêu chuẩn quan trọng là có viêm khớp cùng chậu trên X-quang, nhưng không phải dấu hiệu sớm của bệnh.
– Năm 2011, hội Đánh giá viêm cột sống dính khớp quốc tế ASAS (Assessment in Ankylosing spondylitis international Society) khuyến cáo có hai xét nghiệm có giá trị trong chẩn đoán là HLA- B27 và viêm khớp cùng chậu phát hiện trên cộng hưởng từ. Ở giai đoạn sớm, khi tổn thương chưa phát hiện được trên X-quang quy ước, cộng hưởng từ có giá trị nhất trong việc phát hiện viêm khớp cùng chậu.

II. Chẩn đoán MRI

* Viêm khớp cùng chậu

– Hình ảnh tổn thương chính của viêm khớp cùng chậu trên MRI là tăng tín hiệu trên STIR của dây chằng khớp cùng chậu.
– Biểu hiện bởi hiện tượng phù xương dưới sụn và xương xốp: tăng tín hiệu trên STIR và giảm tín hiệu trên T1W).

[gallery link="file" ids="143991,143990,143964"]

* Viêm đốt sống Romanus

– Tăng tín hiệu góc trước và sau thân đốt sống trên T2W và STIR, giảm tín hiệu trên SE T1. Có ít nhất 3 tổn thương gợi ý chẩn đoán

[gallery link="file" ids="143966,143968,143985,144000,144002,144003"]

* Viêm đốt sống Andersson

– Tổn thương hình bán cầu, vị trí 1 hoặc 2 thân sống bờ diện khớp, tăng tín hiệu trên T2W và STIR, giảm tín hiệu trên T1W.
– Tổn thương Andersson được đặt theo tên một bác sĩ X-quang người Thụy Điển, Olof Andersson, người đầu tiên mô tả những phát hiện vào năm 1937 khi đang làm việc tại Bệnh viện St Eriks ở Stockholm.
– Viêm đĩa đốt sống Andersson, chẩn đoán phân biệt khó với thoái hóa đĩa đốt sống (Modic type 1) và viêm đốt sống nhiễm khuẩn.

[gallery link="file" columns="4" ids="143976,143994,143999,144004"]