U Xơ Không Cốt Hóa | Bài giảng CĐHA *

II. Chẩn đoán x-quang

– Vị trí tổn thương:
+ Thường gặp hành xương gần sụn tiếp hợp của xương dài chi dưới, đặc biệt quanh gối. Khi tuổi tăng, chúng dường như di chuyển ra xa sụn tiếp hợp.
+ Vị trí lệch tâm ở vỏ xương. Có thể ở trung tâm ở các xương mỏng (xương mác, xương trụ) hoặc khi tăng kích thước.
+ Tổn thương đa ổ hiếm gặp (8%).
+ Kích thước thường > 3cm.
– Đặc điểm hình ảnh: phụ thuộc giai đoạn tổn thương.
+ Giai đoạn sớm: tổn thương tiêu xương, trong có thể có vách ngăn, bờ đều đa cung, ranh giới rõ, đường bờ mỏng, xơ cứng.
+ Giai đoạn tiến triển: viền xơ cứng dày hơn, hình thành xương ngoại vi.
+ Giai đoạn muộn: xơ cứng hoàn toàn => trở lại bình thường.
– Nằm lệch tâm ở vỏ xương, vị trí hành xương, liền kề với sụn tiếp hợp, phát triển lồi về phía ống tủy, trục dài song song theo theo trục thân xương.
– Không có phản ứng màng xương.

[gallery link="file" columns="5" ids="18418,18419,18420,18421,18422,18423,144139,144268,144451,144474,144483,144484,166982,144532,144533,144534,144535,144536,144537,144539,144540,144551,144552,144553,144554,179395,179396,179397"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="125172,125173,125174"]

– Tổn thương mở rộng có thể có dấu hiệu thổi vỏ (vỏ xương mỏng, phồng ra ngoài).

[gallery link="file" columns="5" ids="18424,18425,18426,18427,18428,18429,144547,144548,144549,153114"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="144443,144444,144445"]

– Tổn thương lớn có thể gây yếu xương => gãy xương. Giai đoạn B các tổn thương có nguy cơ gãy xương cao hơn.

[gallery link="file" columns="4" ids="144457,144141,144542,144430,144431,144432,179394"]

– Có thể gặp tổn thương đa ổ

– Phân loại giai đoạn tổn thương (Ritschl)
+ Giai đoạn A: tổn thương lệch tâm ở vỏ xương, gần sụn tiếp hợp, hình bầu dục hoặc đa cung, đường viền mịn, không có viền xơ xứng.
+ Giai đoạn B: tổn thương đa cung và viền xơ cứng mỏng nhưng không rõ ràng, vỏ xương mỏng có thể hơi nhô lên trên bề mặt như hình đồng hồ cát.
+ Giai đoạn C: xơ cứng tiến triển với sự hóa xương bắt đầu từ thân xương.
+ Giai đoạn D: xơ cứng đồng nhất hoặc tổn thương biến mất.

[gallery link="file" columns="4" ids="144477,144478,144479,144480,144467,144468,144463"]

III. Chẩn đoán MRI

– Đặc điểm tín hiệu phụ thuộc và giai đoạn tổn thương.
– Giai đoạn đầu: tổn thương tăng tín hiệu hoặc tín hiệu trung gian trên T2W, có viền giảm tín hiệu tương ứng với đường viền xơ cứng.
– Giai đoạn sau: khi cốt hóa, viền giảm tín hiệu trên các chuỗi xung.

[gallery columns="2" link="file" ids="144455,153730"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="85597,85598,85599,85600,85601,85602"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="85605,85606,85607,85608,85609"]

IV. Phân biệt

* Hủy xương giới hạn rõ

[gallery link="file" columns="4" ids="53518,53519,53578,53533"]

* Nang xương phình mạch

– Vị trí tổn thương: thường nằm lệch tâm trong hành xương dài, tiếp giáp sụn tiếp hợp.
+ Hành xương dài (50-60%): xương chày, xương mác, đầu gần xương đùi, chi trên.
+ Cột sống, xương chậu (20-30%): đặc biệt là phần sau và mở rộng vào thân đốt sống trong 40% trường hợp
– Hình ảnh ổ khuyết xương lan rộng
– Bờ không đều, có thể đa cung
– Có viền đặc xương mỏng xung quanh
– Dấu hiệu thổi vỏ  => gây phồng xương.
– Có thể tạo thành mức dịch – dịch => thường thấy rõ trên cộng hưởng từ.

[gallery link="file" columns="5" ids="144486,31777,31775,31776,31778"]

* U xơ sụn nhầy

– U xơ sụn nhầy (Chondromyxoid fibroma) là u xương lành tính hiếm gặp, chiếm < 1% các khối u xương.
– Tuổi thanh thiếu niên 20-30T.
– Vị trí: phát triển từ cổ và thân xương dài. Ít gặp các xương nhỏ nhỡ như bàn tay, bàn chân.
– Đặc điểm hình ảnh:
+ Hình khuyết xương lệch tâm, phát triển theo trục dọc của xương.
+ Bờ viền rõ, đa cung.
+ Thường có viền đặc xương.
+ Có thể có dấu hiệu thổi vỏ.
+ Không có phản ứng màng xương.

[gallery link="file" columns="5" ids="144447,31771,31770,31772,144497"]

* U tế bào khổng lồ

– U tế bào khổng lồ chỉ xảy ra ở những bệnh nhân có các đầu xương đã đóng (không còn sụn tiếp hợp).
– Các tổn thương phải thuộc đầu xương và tiếp giáp với mặt khớp.
– Các tổn thương định vị lệch tâm trong xương, ngược với vị trí trung tâm khoang tủy.
– Tổn thương có vùng chuyển tiếp rõ, không có viền đặc xương (80-85%).

[gallery columns="4" link="file" ids="18028,18031,18033,18042"]

* Nhồi máu xương

– Vị trí: trung tâm trong ống tủy, hành xương.
– Tổn thương “loang lổ” hỗn hợp hủy xương và xơ cứng.
– Ranh giới rõ với đường bờ “ngoằn ngoèo”.
– Thường đối xứng hoặc nhiều vị trí.

[gallery link="file" columns="4" ids="144887,144888,144889,144890,144891,144892,144893,144894,144895,144896,145048"]

– Đặc điểm MRI:
+ T1W: viền ngoại vi rõ, giảm tín hiệu do mô hạt và xơ cứng. Có thể ngấm thuốc sau tiêm. Trung tâm tín hiệu của tủy xương.
+ T2W: giai đoạn cấp tính viền tăng tín hiệu, có thể có hình ảnh viền đôi – viền trong tăng tín hiệu của mô hạt và viền ngoài giảm tín hiệu của xơ cứng, trung tâm tín hiệu của tủy xương.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="68470,68471,68472,68473"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="68474,68475,68476,68477,68478"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="68480,68481,68482,68483,68485"]

* Khuyết thiếu vỏ xương

– Khuyết thiếu vỏ xương là thuật ngữ trước đây được sử dụng để mô tả các u xơ không cốt hóa < 2-3cm
– Thường xảy ra ở trẻ em (thường từ 2-15 tuổi) và là một trong những tổn thương xương lành tính phổ biến nhất, kết hợp với u xơ không cốt hóa được thấy ở 40% trẻ em/thanh thiếu niên chưa trưởng thành bộ xương.
– Tỷ lệ nam:nữ = 2:1
– Chúng không có triệu chứng và tự giới hạn, sẽ tự khỏi hoàn toàn khi trưởng thành.
– Vị trí: hành xương hoặc chỗ nối giữa hành xương và thân xương. Đầu dưới xương đùi hoặc đầu gần, đầu xa xương chày.
– Đặc điểm hình ảnh: ổ khuyết xương trong suốt kích thước <2-3 cm bên trong vỏ xương, theo thời gian trở nên xơ cứng khi lành lại. Đường viền xơ cứng mỏng.

[gallery columns="4" link="file" ids="179401,179402,179403,179404,179405,179406,179407,179408"]