U Nguyên Bào Xương | Bài giảng CĐHA *

II. Chẩn đoán x-quang

– Vị trí trung tâm ống tủy hoặc vỏ xương, dưới màng xương.
– Tổn thương có thể dạng tiêu xương hoàn toàn (25-65%) hoặc có thể chứa chất nền vôi hóa mức độ khác nhau.
– Ổ khuyết xương hình tròn hoặc bầu dục, bờ rõ, có viền xơ cứng xung quanh. Có thể vôi hóa trung tâm.
– Kích thước > 1.5-2cm. Đường kính < 10mm gọi là u xương dạng xương.
– Có thể hình thái như “bọt xà phòng”
– Xu hướng phát triển gia tăng kích thước => dấu hiệu thổi vỏ.
– Có thể phá hủy vỏ xương => khối mô mềm.
– Phản ứng màng xương (86%), thường dạng đường, nhiều lớp.
– Xơ cứng xung quanh trong ~ 50% trường hợp
– Nang xương phình mạch thứ phát trong ~ 20% trường hợp

[gallery link="file" columns="4" ids="178949,144828,178952,178950,144829,144833,144835,144873"]

– Tổn thương cột sống thường ảnh hưởng tới phần sau:

[gallery columns="5" link="file" ids="146826,146827,18820,18822,18821,18818,18814,144830,144831,144832,144847,144848,144880"]

III. Chẩn đoán phân biệt

* U xương dạng xương

– Ổ khuyết xương (Nidus) hình tròn kích thước < 2cm, có thể thấy nốt vôi hóa trung tâm.
– Có viền xơ cứng xung quanh.
– Vị trí: vỏ xương, dưới màng xương, trong tủy.
– Nidus có thể không quan sát thấy do phản ứng xơ cứng.
– Cắt lớp vi tính là xét nghiệm hữu ích để xác định nidus.

[gallery link="file" ids="144853,144864,144865"]

* Sarcoma xương

– Hiếm gặp ở cột sống.
– Khoảng 10% u nguyên bào xương có thể có biểu hiện phát triển “dữ dội”, phá hủy vỏ xương => giả 1 khối u ác tính.
– Sarcoma xương thường tiêu xương dạng thấm, ranh giới không rõ, phá hủy vỏ xương => xâm lấn mô mềm xung quanh.
– Không có viền xơ cứng xung quanh.
– Phản ứng màng xương: kiểu vỏ hành, tia nắng mặt trời, tam giác Codman

[gallery link="file" columns="5" ids="144869,144822,144823,144824,144825"]

* Nang xương phình mạch

– Không có vôi hóa.
– Hình ảnh ổ khuyết xương lan rộng
– Bờ không đều, có thể đa cung
– Có viền đặc xương mỏng xung quanh
– Dấu hiệu thổi vỏ  => gây phồng xương.
– Có thể tạo thành mức dịch – dịch => thường thấy rõ trên cộng hưởng từ.
– Ở cột sống thường liên quan đến phần sau đốt sống, nhiều vị trí.

[gallery link="file" ids="144855,144867,146831"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="126635,126636,126637,126638,126639,126641"]

* U xương sụn

– U giống như hình thái phát triển thái quá của xương. Hình chồi xương với cấu trúc bình thường: vỏ xương liên tục với xương lành, các bè xương liên tục với vùng xương xốp của cổ xương.
– U có thể có cuống hay không.
– Ranh giới đều rõ.
– Ngừng phát triển ở giai đoạn cuối của thời kỳ tăng trưởng của bộ xương

* U tế bào khổng lồ

– Ở cột sống thường ở thân đốt sống hơn các phần sau.
– U tế bào khổng lồ chỉ xảy ra ở những bệnh nhân có các đầu xương đã đóng (không còn sụn tiếp hợp).
– Các tổn thương phải thuộc đầu xương và tiếp giáp với mặt khớp.
– Các tổn thương định vị lệch tâm trong xương, ngược với vị trí trung tâm khoang tủy.
– Tổn thương có vùng chuyển tiếp rõ, không có viền đặc xương (80-85%).
– U dạng nang lớn có nhiều vách ngăn thành nhiều hốc (bọt xà phòng).
– Không có phản ứng màng xương.
– Không có vôi hóa.

[gallery columns="5" link="file" ids="18027,18028,18029,18030,18043,171535,171534,18042,18033,90170"]