U Xương Dạng Xương | Bài giảng CĐHA

– Phân loại:
+ Thể tại vỏ xương (chiếm 80%)
+ Thể dưới màng ngoài xương
+ Thể màng trong xương
+ Thể trong tủy xương

II. Chẩn đoán x-quang

– Hình ảnh vỏ xương bình thường hoặc phản ứng dày vỏ xương khu trú không kèm phản ứng màng xương
– Trong vùng dày vỏ xương có thể thấy hình ảnh niddus: ổ khuyết xương nhỏ, hình trứng, đường kính < 20mm, có thể thấy nốt vôi hóa nhỏ ở trung tâm.
– Do mật độ vùng vỏ xương dày rất cao và ổ khuyết xương nhỏ nên hình ảnh khuyết xương (nidus) thường bị che lấp, chỉ bộc lộ rõ bằng cắt lớp vi tính
– U dạng xương có thể tiến triển thành tổ chức xương bình thường.

[gallery link="file" columns="5" ids="18763,143710,143722,143727,143730,143731,143732,143733,143735,143748,143750,143751,143752,143791,143792,143793,143794,143797,143801,143802,143803,143804,143814,144979,156019"]

=> Case lâm sàng 0:

[gallery columns="4" link="file" ids="143737,143738,143739,143741,143742,143743,143744,143745"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="116269,116270,116271,116272,116274,116275"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" ids="138845,138846,138847,138848,138850,138851"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" ids="143667,143668,143669"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" ids="143672,143673,143674"]

=> Case lâm sàng 5:

[gallery columns="4" link="file" ids="143683,143680,143681,143682"]

=> Case lâm sàng 6:

[gallery link="file" columns="4" ids="143693,143694,143695,143696"]

=> Case lâm sàng 7:

[gallery link="file" ids="143704,143705,143706"]

III. Chẩn đoán CLVT

– Hình phì đại vỏ xương khu trú, đặc xương vây quanh một ổ khuyết xương (nidus) có đường kính < 20mm, trung tâm có nốt vôi hóa.
– Vị trí nidus có thể dưới màng xương, vỏ xương hoặc trong tuỷ xương.
– Chụp cắt lớp vi tính có cản quang: U xương dạng xương cho thấy giai đoạn động mạch có giao động nhanh tăng cường và sau đó là sự thoát ra chậm của thuốc cản quang tại ổ bệnh, phù hợp với dòng chảy chậm trong giai đoạn tĩnh mạch.

[gallery link="file" columns="5" ids="53558,146900,143711,143712,143715,143716,143717,143718,143719,143723,143753,143754,143770,143771,143773,143811,143812,144167,144168,144169,144170"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="89592,89588,89589,89590"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="89617,89619,89620,89618"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="143686,143687,143688,143689,143690"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" ids="143699,143700,143701"]

=> Case lâm sàng 5:

[gallery link="file" ids="153810,153811,153812,153813,153814,153816"]

=> Case lâm sàng 6:

[gallery columns="4" link="file" ids="169141,169142,169143,169144"]

IV. Phân biệt

* Viêm xương tủy

– Là dạng tổn thương hay phải phân biệt nhất.
– Tổn thương thường là đơn độc, vị trí ở vỏ xương, có khối apxe trung tâm và viền đặc xương xung quanh.
– Hình ảnh ổ thấu quang trong apxe thường nằm lệch bên hoặc không có. Còn ở u xương dạng xương thường ở trung tâm.
– Trong u xương dạng xương, mặt trong của nidus nhẵn, và một nốt vôi hóa tròn được nhìn thấy ở trung tâm của nidus. Trong viêm xương tuỷ, bờ trong ổ apxe không đều, tổn thương trong ổ apxe nằm lệch tâm.
– Kích thước ổ apxe thường > u xương dạng xương.

[gallery columns="4" link="file" ids="115803,18402,18403,18404,18405,74147,18382,115805"]

– Trong chụp CT, MRI có tiêm thuốc:
+ U xương dạng xương có nidus trung tâm ngấm thuốc rõ
+ Apxe viêm xương tuỷ ngấm thuốc viền, trung tâm không ngấm thuốc

* U nguyên bào xương

– Tuổi: gặp ở người trẻ, nhiều nhất ở giai đoạn 10-20 tuổi, với các triệu chứng lâm sàng giống u dạng xương.
– Vị trí: thường một ổ tổn thương, nằm ở cung sau đốt sống, thân và cổ xương dài, nằm lệch tâm, trong vỏ xương.
– Đặc điểm hình ảnh:
+ Ổ khuyết xương kích thước > 20mm
+ Bờ rõ.
+ Có thể có dấu hiệu thổi vỏ, không có phản ứng màng xương.
+ Vôi hoá nhanh khi được điều trị bằng tia xạ
+ Ít có viền đặc xương xung quanh hơn u xương dạng xương

* U nguyên bào sụn

– U nguyên bào sụn còn được gọi là u Codman là tổn thương hiếm gặp, chiếm < 1% các khối u xương nguyên phát và thường xảy ra ở sụn trong giai đoạn đang hoàn tất quá trình phát triển.
– 90% gặp ở những người trẻ chưa liền sụn tăng trưởng, tuổi thường gặp 5-25 tuổi, nam giới có nguy cơ mắc phải bệnh này cao gấp đôi so với nữ giới.
– Vị trí: chủ yếu phát sinh ở vùng sụn phát triển đầu xương dài (70%) như ở đầu trên xương cánh tay, xương đùi và xương chày. 10% ở bàn tay, bàn chân.
– Hình ảnh tổn thương khuyết xương hình tròn hoặc bầu dục, kích thước 3-4cm, bờ rõ phân thuỳ, có đường viền vôi hóa mỏng (50%).
– Vị trí lệch tâm ở đầu các xương ống dài: xương cánh tay, xương đùi, xương chày.
– U phát triển xu hướng mở rộng về phía hành xương, có thể lan qua sụn tiếp hợp, lan vào sụn khớp.
– Vôi hoá lệch tâm

[gallery link="file" ids="89558,89543,89544,89545,89546,143787"]

* Gãy xương mệt

– Gãy xương mệt xảy ra khi sức ép lên xương vượt quá khả năng tự phục hồi của xương.
– X-quang, có thể thấy dày khu trú của vỏ xương ở giai đoạn muộn, một phát hiện tương tự như u xương dạng xương.
– Vị trí thường gặp ở thân xương chi dưới và cổ xương đùi
– Dày vỏ xương trong gãy xương mệt tại vị trí đường gãy xương thường tạo ra gờ nổi rõ ở vỏ xương, dày vỏ xương phát triển về phía màng ngoài và màng trong vỏ xương. Dày vỏ xương trong u xương dạng xương phát triển theo trục dọc và ngang của tổn thương xương, không tạo ra gờ nổi rõ trên vỏ xương.

[gallery columns="2" link="file" ids="143757,143781"]