Nang Xương | Bài giảng CĐHA *

II. Chẩn đoán x-quang

* Nang xương đơn độc

– Tổn thương khuyết xương ở trung tâm khoang tủy, đậm độ đồng nhất, hình tròn hoặc bầu dục.
– Trục dài song song với trục của xương.
– Ranh giới rõ, vùng chuyển tiếp hẹp.
– Đường viền đặc xương đều, liên tục, mỏng và rõ nét ở cực phía hành xương đậm (hình đáy vỏ trứng).
– Có thể chứa các bè xương giả hoặc vách ngăn.
– Có thể có dấu hiệu thổi vỏ theo chu vi xương làm xương mở rộng với sự mỏng đi của vỏ xương mà không có bất kỳ sự phá vỡ nào của vỏ xương trừ khi có gãy xương bệnh lý.
– Hình ảnh trong giai đoạn chữa lành:
+ Xơ cứng 1 phần tổn thương.
+ Di lệch nhẹ bờ xương do gãy xương bệnh lý.

[gallery link="file" columns="5" ids="146933,164731,18946,114871,114872,114873,114874,114875,114876,144340,144342,144343,144344,144346,144347,144348,144349"]

– Xương có thể bị rạn nứt hoặc gãy bệnh lý nhưng không có phản ứng của xương.

[gallery link="file" columns="5" ids="144144,144341,144699,171884,179280"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="64302,64303,64304"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="112270,112271,112272,112273"]

– Dấu hiệu mảnh xương rơi (Fallen fragment sign): 1 mảnh vỏ xương gãy và rơi xuống nằm ở phần thấp của tổn thương, thay đổi vị trí khi thay đổi tư thế.

[gallery link="file" columns="5" ids="156154,144696,18943,114866,114868,114861,114862,114864,157051"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="113451,113452,113453,113454"]

* Nang do ký sinh trùng

– Phần nhiều do sán Taenia Enchinocoque.
– Hình ảnh giống nang đơn độc nhưng thường nhiều nơi.

* U men răng

– U men răng (Ameloblastoma) là khối u lành tính cục bộ phát triển từ xương hàm dưới hoặc ít phổ biến hơn là từ xương hàm trên.
– Tuổi thường gặp 30-50 tuổi.
– Đa số u khu trú ở thân xương hàm dưới.
– Khi u ở giai đoạn cuối gây biến dạng mặt, có thể gãy xương bệnh lý.
– Hình ảnh X-quang:
+ Chụp các tư thế chếch hàm, thẳng mặt, toàn cảnh (panorama) có hình ảnh nang một ổ hoặc nhiều ổ.
+ 1/4 hình ảnh là nang một ổ lớn khu trú gọn với bờ xương còn rõ nét, thường có thêm một răng ngầm nằm ở phía dưới đáy u.
+ Gần 1/4 hình ảnh đặc biệt, không điển hình như hình tuyết rơi hoặc một đám lớn tiêu xương hay hiếm hơn là hình các gai xương và vỏ xương vỡ lởm chởm nham nhở.
+ Quá 1/2 hình nang nhiều ổ, tổ chức bị phá huỷ rộng hình tổ ong.

III. Chẩn đoán MRI

– Xác định bản chất nang của tổn thương (T1W giảm tín hiệu, T2W tăng tín hiệu).
– Tín hiệu thường đồng nhất. 40% tín hiệu không đồng nhất do sản phẩm máu từ gãy xương.
– Có thể có vách ngăn, vách ngăn có thể chỉ 1 phần và chất lỏng có thể chảy qua toàn bộ tổn thương.
– Ngấm thuốc viền ngoại vi (80%). Có thể ngấm thuốc vách ngăn (27%).
– Có thể thấy mức dịch-dịch.

[gallery link="file" columns="4" ids="179275,179277,144143,144145,144345,144698,144977"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="100817,100818,100819,100820,100821"]

IV Phân biệt

* Hủy xương giới hạn rõ

[gallery link="file" columns="4" ids="53518,53519,53578,53533"]

* Nang xương phình mạch

– Là những hồ máu, bờ rõ và thành mỏng.
– Thường gặp tuổi thiếu niên.
– Vị trí: trong tổ chức xương xốp (thân đốt sống, cổ xương dài) hoặc dưới màng xương.
– Đặc điểm hình ảnh:
+ Thường lệch tâm.
+ Hình ổ khuyết xương, bờ không đều, đa cung.
+ Dấu hiệu thổi vỏ rõ.
+ Vỏ xương mỏng.
+ Có thể tạo thành mức dịch (trên MRI).

[gallery link="file" columns="5" ids="31775,114882,31777,31776,31778"]

* U tế bào khổng lồ

– Tuổi gặp ở người trưởng thành, sau khi liền sụn tăng trưởng.
– Vị trí: chỏm xương dài, kéo dài sát mặt khớp. Thường gặp vùng gối, cổ tay, đầu trên xương cánh tay.
– Đặc điểm hình ảnh:
+ Hình khuyết xương có vách mỏng, tạo hình bọt xà phòng.
+ Có dấu hiệu thổi vỏ.
+ Không có phản ứng màng xương.
+ Không có viền đặc xương xung quanh.

[gallery columns="5" link="file" ids="18027,18028,18029,18030,18031,18033,18042,18043,18044"]

* U xơ không cốt hóa

– Hình khuyết xương nằm sát vỏ, phát triển về phía tuỷ xương, trục dọc theo thân xương.
– Bờ đều rõ.
– Có viền đặc xương mỏng xung quanh, trong có thể có vách ngăn

[gallery link="file" ids="18418,18419,18420,18421,18422,18423"]

– Dấu hiệu thổi vỏ có thể có (vỏ xương mỏng, phồng ra ngoài), gặp trong 75% trường hợp.
– Không có phản ứng màng xương

[gallery link="file" ids="18424,18425,18426,18427,18428,18429"]

* U mỡ trong xương

– Tổn thương lành tính hiếm gặp chiếm khoảng 0,1-2,5% của tất cả các khối u xương nguyên phát.
– Có thể xuất hiện ở nhiều độ tuổi khác nhau (5-85 tuổi), nhưng độ tuổi phát hiện cao nhất thường là từ thập niên thứ 4 đến thứ 5..
– Tỷ lệ nam:nữ =1,3:1
– Vị trí:
+ 85% trong tủy, 15% màng xương (phổ biến nhất thân xương dài).
+ Chi dưới (71%): xương gót (32%), xương đùi (20%), xương chày (13%), xương mác (6%).
+ Chi trên: 7%
+ Xương sọ và xương hàm: 7%
+ Cột sống và xương chậu: 12%
+ Xương sườn: 2,5%
– Đặc điểm hình ảnh:
+ Tổn thương trong ủy: Hình ảnh ổ khuyết xương ranh giới rõ, có thể đẩy lồi nhẹ vỏ xương, có thể có viền xơ cứng mỏng (phổ biến nhất ở xương gót). Không phản ứng màng xương. Có thể vôi hóa do loạn dưỡng ở trung tâm (Đặc điểm phân biệt nang xương): 62% ở xương gót.
+ Trong màng xương: tổn thương mật độ mỡ tinh tế trên bề mặt xương, có thể vôi hóa, dày màng xương, mở rộng vỏ xương hình vỏ sò.

[gallery link="file" columns="5" ids="164876,114890,114891,171508,114887,114888,114889,179266,179267,179268"]