Nang Xương Phình Mạch | Bài giảng CĐHA *

* Vị trí tổn thương

– Thường ở hành xương, gần sụn tiếp hợp. Rất hiếm gặp ở thân xương.
– Thường nằm lệch tâm, nếu mở rộng có thể vị trí trung tâm.
– 70-80% ở xương dài: xương đùi, đầu gần xương chày, xương mác, xương cánh tay.
– Cột sống (15%), thường phát sinh từ các thành phần phía sau, có thể mở rộng vào thân đốt sống (40%), có thể xuyên qua đĩa đệm ảnh hưởng tới đốt sống liền kề.
– Lỗ bịt ở xương chậu.
– 10-15% ở xương bàn tay, bàn chân..
– Rất hiếm gặp ở xương dẹt, nếu có thường gặp ở xương chậu.
– Có thể phát sinh từ trong màng xương (12-18%) hoặc bề mặt (7-8%).

II. Chẩn đoán x-quang

– Hình ảnh tổn thương tiêu xương, lan rộng.
– Có thể có các bè xương nhưng chất nền bên trong hiếm gặp, thường chỉ thấy trên mô học.
– Bờ không đều, có thể đa cung.
– Có viền đặc xương mỏng xung quanh, đường viền có thể không liên tục (37%).
– Dấu hiệu thổi vỏ  => gây phồng xương.
– Phản ứng màng xương chỉ khi có gãy xương do vỏ mỏng.
– Có thể tạo thành mức dịch – dịch => thường thấy rõ trên cộng hưởng từ.

[gallery link="file" columns="5" ids="144173,173243,144203,144248,144224,144204,144187,144188,144174,144122,144186,144189,144226,144193,144214,172617,144123,144225,144227,144194,179340,179341,179342,179344"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="90709,90710,90711"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" ids="126635,126636,126637,126638,126639,126641"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="4" ids="18045,18046,18064,18065"]

– Mặc dù thường là u xương nguyên phát, nhưng thứ phát gặp trong 1/3 trường hợp. Thường liên quan đến các khối u khác như: u tế bào khổng lồ (hay gặp nhất), loạn sản xơ xương, u xơ sụn nhầy, u xơ không cốt hóa, u nguyên bào sụn, sarcoma xương.

[gallery link="file" columns="4" ids="144177,144178,144179,144200"]

III. Chẩn đoán MRI

– Điển hình tổn thương nhiều nang, trong có mức dịch – dịch, có nhiều vách ngăn. Mức dịch – dịch có thể gặp trong u nguyên bào sụn, nang xương, sarcoma xương.
– Tín hiệu thành phần nang thay đổi thường tăng trên T1W, giảm trên T2W gợi ý chảy máu.
– Bao xung quanh bởi viền giảm tín hiệu trên T1W và T2W.
– Sự hiện diện thành phần rắn gợi ý nang xương phình mạch thứ phát.
– Có thể ngấm thuốc viền và vách sau tiêm.
– Viền phù nề xung quanh cả xương và mô mềm.
– Phần lớn tổn thương cho thấy mức dịch-dịch rải rác, nhưng có những trường hợp ngoại lệ:
+ Tổn thương chủ yếu thành phần đặc (5%): đồng tín hiệu với cơ trên T1W, tín hiệu khá đồng nhất, ngấm thuốc mạnh sau tiêm. Có thể có các thành phần nang.
+ Tổn thương chứa 1 phần đặc.

[gallery columns="5" link="file" ids="179343,144247,26505,144181,144182,144183,144191,144196,144198,144261,144266,144278,144279,144280,144282,144283,144290,144701,144702,164864,144703,144801,144875,146935"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="45817,45824,45823,45822,45821,45820,45818,45819"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="48241,48243,48242,48244,48245"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" ids="144206,144208,144209,144210,144211,144212"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" ids="144222,144217,144218,144219,144220,144221"]

=> Case lâm sàng 5:

[gallery columns="4" link="file" ids="158438,158439,158442,158443"]

=> Case lâm sàng 6:

[gallery link="file" columns="5" ids="171727,171723,171724,171725,171726"]

IV. Chẩn đoán phân biệt

1. Hủy xương giới hạn rõ

[gallery link="file" columns="4" ids="53518,53519,53578,53533"]

2. Tổn thương

* Sarcoma xương thể giãn mạch

– Tuổi thường gặp 10-40 tuổi, ưu thế nam giới.
– Vị trí tổn thương:
+ 90% ở hành xương dài (xương đùi, xương chày, xương cánh tay).
+ Quanh khớp gối (60%) và đầu trên xương cánh tay (20%).
+ Tổn thương ở hành xương lan tới đầu xương trong 83% các trường hợp.
– Đặc điểm hình ảnh:
+ Tổn thương điển hình tiêu xương với vùng chuyển tiếp rộng, vùng chuyển tiếp hẹp có thể xuất hiện ở 1 phần.
+ Tổn thương dạng thấm hiếm gặp.
+ Giãn phình mạch vỏ xương (75%). Có thể thấy mức dịch – dịch giống nang xương phình mạch.
+ Chất nền xương thường khó nhận biết.
+ Phá hủy vỏ xương xâm lấn mô mềm (78%).
+ Phản ứng màng xương dữ dội (72%).
+ Gãy xương bệnh lý (30%).

[gallery columns="5" link="file" ids="18845,146920,179053,146022,145981,179007,179005,179006,18870,145980"]

* U tế bào khổng lồ

– Tổn thương tiêu xương, thường nằm lệch tâm ở hành xương.
– Nhóm tuổi thường gặp lớn hơn nang xương phình mạch (20-40 tuổi).
– Thường mở rộng tới xương dưới sụn.
– Có thể có mức dịch-dịch.

[gallery link="file" ids="144232,144243,144244"]

* Loạn sản xơ xương

[gallery link="file" columns="4" ids="144235,144236,144237,144238,144239,144240,144241"]

* U nguyên bào sụn

– U nguyên bào sụn đôi khi cùng tồn tại với ABC ở 10-15% bệnh nhân.
^– U nguyên bào sụn chiếm 1-3% các khối u xương nguyên phát, xảy ra ở bệnh nhân từ 10-20 tuổi và phổ biến hơn ở nam giới.
– Nó có xu hướng xảy ra ở phần đầu của xương dài.
– Có thể có mức dịch-dịch.

[gallery columns="2" link="file" ids="144233,144264"]

* U nguyên bào xương

– Vị trí có thể ở phần sau của đốt sống giốn nang xương phình mạch.
– Có phản ứng thổi vỏ.
– Nếu có chất nền sụn => giúp phân biệt nang xương phình mạch.
– Có thể có mức dịch-dịch.

[gallery link="file" columns="5" ids="179145,89543,89544,89545,144642,144660,144661,144720,179156,179157"]