I. Đại cương
– Sỏi bàng quang (Bladder calculus) được hình thành từ 2 nhóm nguyên nhân:
+ Sỏi hình thành tại bàng quang: viêm nhiễm, thần kinh bàng quang, túi thừa, rối loạn chuyển hóa hoặc sự cản trở lưu thông nước tiểu ở trong bàng quang, niệu đạo (sỏi niệu đạo, chít hẹp niệu đạo, phì đại tiền liệt tuyến, xơ cứng cổ bàng quang…). Do dị vật trong bàng quang (mũi chỉ không tiêu xâm phạm, ống thông đứt, dị vật bên ngoài, mảnh hóa khí…
+ Sỏi từ thận, niệu quản rơi xuống.
– Ở người lớn gần 50% là sỏi acid uric, ít gặp hơn là sỏi oxalat, canxi phosphat, amoni urat, cysteine hoặc magnesium ammonium phosphate.
– Ở trẻ em sỏi chủ yếu là ammonium acid urate, calcium oxalate, hoặc kết hợp ammonium acid urate và calcium oxalate với calcium phosphate.
* Lâm sàng
– Biểu hiện chủ yếu là viêm bàng quang do dị vật: đau trên xương mu, đái dắt, đái buốt cuối bãi lan theo niệu đạo. Bệnh nhân thường phải bóp chặt lấy dương vật cho đỡ đau => Dấu hiệu bàn tay khai.
– Đái tắc, đang đi tiểu dừng lại và có cảm giác buốt dọc theo niệu đạo
– Đái máu cuối bãi
– Đái nước tiểu đục cặn trắng hoặc đái mủ
– Có thể có đợt nhiễm khuẩn: sốt cao, rét run
* Điều trị
– Tán sỏi qua soi bàng quang bằng máy tán cơ học hoặc Laser
– Mở bàng quang lấy sỏi khi kích thước > 3cm, kết hợp giải quyết nguyên nhân: hẹp cổ bàng quang, hẹp niệu đạo
– Điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu trước và sau mổ
Tài liệu tham khảo
* Abnormal calcifications in the urinary tract – R B Dyer, M Y Chen, and R J Zagoria
* Abnormal calcifications of the urinary tract – R. A. Costa, C. M. Oliveira, M. A. C. D. Abreu
* Giant bladder stone: A case report and review of the literature – İbrahim Nüvit Tahtalı and Turgay Karataş
* Jackstone: A rare entity of vesical calculus – Kamal Jeet Singh, Anuj Tiwari, and Adarsh Goyal
* Giant bladder stone in a male patient: A case report – Chengquan Ma, Bingxin Lu, ErLin Sun
* Sonography of a human jackstone calculus – Steven Perlmutter, Christopher T Hsu, Patrice A Villa, Douglas S Katz
* Radiology Illustrated Uroradiology – Seung Hyup KIM
# Cập nhật nội dung bài viết & Case lâm sàng 8/12/2023