Sarcoma Ewing | Bài giảng CĐHA

II. Chẩn đoán x-quang

* Tổn thương dạng thấm

– Gặp trong 76% các trường hợp, ở thân xương dài trẻ em. Nó là 1 trong 3 dạng phá hủy xương do Lodwich phân loại.
– Nó là dạng phá hủy xương có hoạt động sinh học dữ dội nhất, xảy ra đối với các khối u phát triển nhanh nhất và nhiễm khuẩn xương.
– Biểu hiện vô số chấm sáng nhỏ li ti, đường kính thường < 1 mm.
– Vào thời điểm tổn thương có thể thấy rõ, vỏ xương thường đã bị phá hủy.
– Tuy nhiên, chỉ khoảng 40% các khối u này xảy ra ở thân xương, số còn lại nằm ở hành xương hay thân xương-hành xương hoặc xương dẹt.

[gallery link="file" columns="4" ids="91275,18977,91248,91314,91244,18974,18975,18976,18978,91317,144367,144716"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="91285,91287,91288,91289"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="91163,91164,91165,91166,91167"]

* Phản ứng màng xương

– Gặp trong 57% trường hợp, phản ứng màng xương nhiều lớp, song song như vỏ hành.
– Có thể gặp trong sarcoma Ewing, sarcoma xương, viêm xương tủy, u mô bào Langerhans.

[gallery link="file" columns="4" ids="146898,144369,144412,18972,144132,144383,144384,166988"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="91251,91250,91249"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="73446,73447,73438,73439,73440,73441,73442,73443,73444,73445"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="73450,73451,73452,73453,73454"]

* Hình cỏ cháy

– Giai đoạn đầu biểu hiện những vệt sáng từ trong ống tủy đi ra, vệt sáng này lan cả ra thân xương và tổ chức đặc của xương => Hình cỏ cháy, tia nắng mặt trời, vô định hình.

[gallery link="file" columns="5" ids="172986,91253,91266,91268,91277,91282,91297,144377,144388,144981"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery columns="4" link="file" ids="18964,18965,18966,18967,18968,18969,18970"]

* Tam giác Codman

– Hay cựa màng xương là biểu hiện của bong màng xương do phản ứng màng xương nhiều lớp hình tam giác ở mặt ngoài của vỏ xương, ở giới hạn giữa khối u và xương lành.
– Cựa này tương ứng với phản ứng màng xương nhiều lớp ban đầu, sau đó bị phá hủy và gãy ở trung tâm của phản ứng màng xương, do đó chỉ còn lại các điểm nối với xương lành ở ngoại vi tổn thương.
– Nó biểu hiện cho hoạt động dữ dội của tổn thương, có thể gặp trong sarcoma Ewing, sarcoma xương, sarcoma sụn, viêm xương tủy, nang xương phình mạch, u tế bào khổng lồ, di căn xương…

[gallery link="file" columns="5" ids="146891,103949,103950,91325,91318,91321,144373,144375,144380"]

– Khi u phát triển nhanh hình ống tủy rất rộng, xương mất nhiều chất vôi, đường viền của xương không rõ và có thể dẫn đến gãy bệnh lý.

[gallery columns="2" link="file" ids="18971,91279"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="48835,48837,48836"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="134086,134087,134088,134089,134090,134091,134092"]

– Biểu hiện xơ cứng: gặp trong 40% trường hợp, thường gặp xương dẹt.

[gallery link="file" ids="91292,91293,91295"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="91256,91263,91262"]

– Vôi hóa mô mềm xung quanh hiếm gặp (10%).

[gallery link="file" columns="2" ids="91270,91271"]

III. Phân biệt

* Viêm xương tủy

– Hình loãng xương: là dấu hiệu đầu tiên, là vùng mất chất vôi nhẹ, đường bờ không rõ ở vùng hành xương.

– Hình ổ mủ: biểu hiện của tiêu xương, là những ổ khuyết sáng của ổ apxe, tạo thành một hay nhiều ổ bên trong có mảnh xương chết.

[gallery columns="5" link="file" ids="18382,18383,18384,18385,18386,18396,18397,18398,18399"]

– Hình xương chết: hình mảnh xương có đậm độ giảm hơn hay bằng xương lành nằm trong ổ mủ

– Hình đặc xương và phản ứng màng xương: phản ứng màng xương bao quanh ổ bệnh tiên phát. Về sau quanh vùng tiêu xương luôn có phản ứng đặc xương làm hẹp ống tủy và có thể làm xương phình to.

[gallery columns="4" link="file" ids="18388,18389,18395,37207,37208,37209,37210,37211"]

* Sarcoma xương

– Tuổi: thiếu niên hoặc trẻ tuổi, ở châu âu còn gặp ở người già trên cơ sở bệnh Paget
– Vị trí u: hiển hình ở cổ xương dài
– Đặc điểm tổn thương: dạng đặc xương, tiêu xương và hỗn hợp
+ Bờ không đều, nham nhở
+ Ranh giới không rõ với vùng xương lành
+ Phá vỡ vỏ, xâm lấn phần mềm
+ Bong màng xương tạo góc Codmann

* Di căn xương

– Hình hốc khuyết xương thường giới hạn không rõ, tròn hay bầu dục, kích thước một đến vài cm, không có mất chất vôi quanh tổn thương

– Ít khi một ổ, đôi khi rất nhiều hình hốc nhỏ làm cho xương như bị mọt, thường thấy trên xương dài

– Xóa một đoạn xương: như cuống sống (đốt sống chột), ngành ngồi háng

* U hạt tế bào ái toan

– Tuổi thường gặp: 5-10T
– Vị trí: xương sọ, cột sống, đầu xương dài.
– Đặc điểm hình ảnh
+ Hình khuyết xương, bờ rõ hình răng cưa, không có viền đặc xương.
+ Hình ảnh lỗ trong lỗ ở xương sọ

[gallery columns="4" link="file" ids="37220,37221,37222,37223"]

+ Ở cột sống làm biến dạng dẹt đốt sống.

[gallery link="file" columns="4" ids="37227,37226,37225,37224"]