Polyp Nội Mạc Tử Cung | Bài giảng CĐHA

* Giải phẫu tử cung

– Tử cung hình quả lê, dẹt ở trên, hẹp và tròn ở dưới. Gồm 3 phần:
+ Thân tử cung: hình thang, phần rỗng ở trên gọi là đáy có hai sừng, hai bên sừng là chỗ của hai vòi trứng chạy vào tử cung, đồng thời là nơi bám của dây chằng tròn. Kích thước thân tử cung 5-5.5cm
+ Eo tử cung: thắt nhỏ, dài 0.5cm
+ Cổ tử cung: dài 2.5cm, rộng 2.5cm.
– Là một khối cơ tròn rỗng, ở giữa tạo thành ổ gọi là buồng tử cung.
– Cấu tạo thành tử cung:
+ Lớp ngoài cùng là thanh mạc: dính chặt ở thân tử cung và dễ bóc ở eo.
+ Lớp cơ: cơ dọc ở ngoài, cơ đan ở giữa, cơ vòng ở trong. Đoạn eo không có lớp cơ đan.
+ Lớp niêm mạc: lót ở mặt trong tử cung, lớp này tăng trưởng, phát triển và bong ra theo chu kỳ kinh nguyệt.
– Động mạch tử cung cấp máu chính cho tử cung, xuất phát từ động mạch chậu trong. Động mạch tử cung có vòng nối với động mạch buồng trứng, đi kèm là tĩnh mạch đổ về tĩnh mạch chậu trong.

[gallery columns="5" link="file" ids="85530,171311,85733,85661,85566,85737,85738,66111,176101,85736"]

II. Chẩn đoán siêu âm

– Polyp có thể có cuống hoặc dạng đáy rộng, trường hợp cuống dài khiến polyp thòng đến cổ tử cung hoặc thậm chí âm đạo
– 20% là đa polyp
– Polyp tăng hồi âm đồng nhất hoặc hỗn hợp với những nang nhỏ.
– Nếu không có dịch trong buồng tử cung đôi khi không thể phân biệt với tăng sản nội mạc tử cung. Cần phải nghi ngờ polyp khi thấy nội mạc tử cung dày khu trú hoặc thấy một tổn thương có hồi âm dày khu trú nằm trong nội mạc tử cung kém hồi âm hơn. Siêu âm có bơm dịch vào lòng tử cung là một chỉ định không thể thiếu để đánh giá polyp nội mạc tử cung.

[gallery link="file" columns="5" ids="16947,16948,16949,16945,16946"]

– Dấu hiệu đường hồi âm dày (Hyperechoic line sign): đường tăng hồi âm của nội mạc viền quanh tổn thương trong lòng tử cung.

– Doppler thấy một mạch máu nuôi duy nhất (Single feeding vessel)

[gallery link="file" columns="5" ids="16944,16942,16950,16952,16961,129930,141369,141370,154158"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="85133,85134,85135,85136"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="85140,85141,85143,85144"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="4" ids="85148,85149,85150,85151"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" columns="4" ids="100117,100118,100119,100120,100121,100122,100123,100124"]

– Nếu có dịch trong lòng tử cung, hình ảnh polyps dễ được xác định là 1 khối hồi âm dày khu trú được bao quanh bởi dịch.

[gallery link="file" columns="5" ids="16936,16937,16938,16939,16940"] [gallery link="file" columns="5" ids="16933,16965,16966,16967,16968"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="109655,109657,109659,109660,109661"]

* Siêu âm bơm dịch buồng tử cung (Saline infusion sonohysterography – SIS)
– Tiến hành sớm ngay sau khi sạch, thường < 10 ngày
– Ngày thứ 4-6 là thời điểm nội mạc mỏng nhất => dễ nhận biết tổn thương
– Thủ thuật có mặt trái nếu K nội mạc sẽ gieo rắc vào trong ổ bụng khi thực hiện.
– Đặt một sonde Foley nhỏ vào lòng tử cung, bơm căng bóng.
– Khảo sát siêu âm đồng thời với bơm Ncal 0.9% (3-10ml). Bơm nhiều lần vì dịch thoát ra qua vòi trứng. Làm xẹp bóng khi khảo sát đoạn thấp.

[gallery link="file" columns="5" ids="141367,129943,85166,85165,85105,85104,85103,85102,85101,85100"]

III. Chẩn đoán MRI

– T1W: đồng tín hiệu với nội mạc tử cung.
– T2W: giảm tín hiệu, bao quanh bởi viền tăng tín hiệu của dịch và nội mạc tử cung.
– T1 Gado: ngấm thuốc đồng nhất hoặc không.

[gallery link="file" columns="4" ids="70599,70600,70601,85155,85156,121330,121331,121332"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="63775,63776,63777,63778,63779"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="65269,65270,65271,65272,65273"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="121306,121307,121308,121309,121310"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" columns="6" ids="125097,125098,125099,125100,125101,125102"]

=> Case lâm sàng 5:

[gallery link="file" columns="2" ids="148369,148370"]

IV. Chẩn đoán CLVT

– Trước tiêm: khối thường đồng tỷ trọng với cơ tử cung.
– Sau tiêm: ngấm thuốc mạnh đồng nhất, trở lên đồng tỷ trọng với cơ tử cung ở thì muộn.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="124546,124547,124548,124549,124550,124551,124552,124553"]

V. Phân biệt

* U xơ dưới niêm mạc

– Polyp đáy rộng có thể nhầm với u xơ dưới niêm mạc. Ngược lại u xơ dưới niêm mạc có cuống có thể nhầm với polyp.
– Polyp thường tăng âm đồng nhất, trong khi u xơ giảm âm hoặc đồng âm.

– Polyp thường kích thước < 20mm, trong khi u xơ thường > 20mm
– Doppler: Polyp có một mạch nuôi duy nhất trong khi u xơ có nhiều mạch nuôi => dấu hiệu đặc hiệu để phân biệt.

[gallery link="file" ids="17368,17369,17370,17371,17372,17382"]

* Tăng sản nội mạc

– Nếu không có dịch trong buồng tử cung rất khó phân biệt giữa tăng sản nội mạc với polyp. Siêu âm có bơm dịch vào lòng tử cung giúp đánh giá chính xác tổn thương.
– Nội mạc tử cung dày lan tỏa > 10mm, dày đều, ranh giới rõ với lớp cơ tử cung.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="85127,85128,85129,85130"]

* Viêm nội mạc

– Nội mạc tử cung dày không đều.
– Có hoặc không có dịch trong lòng tử cung.
– Có thể có mức dịch-dịch.
– Có thể có những bóng khí với bóng lưng bẩn.

* Ung thư nội mạc

– Bề dày nội mạc tử cung > 5mm (> 8mm nếu sử dụng nội tiết thay thế), phản âm sáng đều, dày lan tỏa hoặc khu trú. Dấu hiệu này không đặc hiệu do dày nội mạc tử cung cũng có thể là do sự tăng sinh lành tính, tăng sản nội mạc tử cung hoặc polyp. Đặc điểm gợi ý tổn thương ác tính:
+ Nội mạc tử cung dày với âm vang không đồng nhất, dày không đều.
+ Dịch trong buồng tử cung do bít tắc cổ tử cung.
+ Xâm lấn lớp cơ, làm giảm độ dày cơ tử cung, đường nội mạc bị lệch khỏi đường giữa.
– Nếu không có hiện tượng xâm lấn sẽ thấy được ranh giới giữa nội mạc và lớp cơ phía trong của tử cung. Nếu có xâm lấn sẽ không thấy rõ ranh giới này.
– Trong trường hợp cơ tử cung có nhiều nhân xơ ranh giới không rõ, nhất là nhân xơ dưới niêm mạc sẽ khó đánh giá mức độ xâm lấn.
– Ở giai đoạn tiến triển nhanh, toàn bộ tử cung là một khối cấu trúc hỗn hợp bị biến dạng, không phân biết được ranh giới giữa cấu trúc bình thường và bất thường.

[gallery link="file" columns="4" ids="17138,17139,17140,37659,66182,66183,129935"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="66186,66187,66185"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="66211,66212,66213,66214"]