Chấn Thương Niệu Đạo | Bài giảng CĐHA

III. Giải phẫu

* Niệu đạo nam

– Niệu đạo nam là một ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra miệng sáo, đồng thời là đường đi chung của hệ tiết niệu và hệ sinh dục (khi xuất tinh).
– Khi dương vật mềm, niệu đạo dài khoảng 16cm: đoạn tiền liệt tuyến dài  khoảng 2,5-3cm, đoạn màng khoảng 1,2cm và đoạn xốp khoảng 12cm.
– Bình thường, lúc đi tiểu, niệu đạo nở thành ống, có 3 đoạn phình và 4 đoạn hẹp.
+ Các đoạn phình gồm: hố thuyền, đoạn niệu đạo hành dương vật, xoang tiền liệt tuyến
+ Các đoạn hẹp gồm: lỗ ngoài niệu đạo, đoạn niệu đạo trong vật xốp, đoạn niệu đạo màng, đoạn niệu đạo ở cổ bàng quang
– Phân chia:
+ Theo giải phẫu: đoạn tiền liệt, đoạn màng và đoạn xốp (gồm niệu đạo hành và niệu đạo dương vật).
+ Theo sinh lý: niệu đạo sau (gồm niệu đạo màng và niệu đạo tiền liệt tuyến) và niệu đạo trước (niệu đạo xốp). Khi chấn th­ương vỡ x­ương chậu, niệu đạo màng dễ bị tổn thương. Niệu đạo tuyến tiền liệt th­ường chỉ bị tổn th­ương trong các thủ thuật nội soi tiết niệu. Niệu đạo tr­ước có vật xốp bao quanh, khi chấn thương vật xốp dễ bị tổn th­ơng gây chảy máu nhiều, hay để lại di chứng hẹp niệu đạo hơn niệu đạo sau.
+ Theo phẫu thuật: đoạn cố định (gồm đoạn niệu đạo tiền liệt, đoạn màng và phần niệu đạo xốp từ niệu đạo màng đến dây treo dương vật) và đoạn di động (là phần niệu đạo còn lại cho đến lỗ miệng sáo).

* Niệu đạo nữ: niệu đạo nữ tương ứng với đoạn niệu đạo tiền liệt và đoạn màng ở nam giới, đi từ lỗ niệu đạo trong ở cổ bàng quang tới lỗ niệu đạo ngoài ở âm hộ, dài khoảng 3-4cm.

IV. Chẩn đoán hình ảnh

– Chụp bàng quang – niệu đạo khi đi tiểu là phương pháp hình ảnh thích hợp nhất để đánh giá phần niệu đạo sau ở nam và các tổn thương niệu đạo ở nữ giới.
– Chụp niệu đạo – bàng quang ngược dòng là phương pháp hình ảnh được lựa chọn để đánh giá phần niệu đạo trước ở nam giới.
+ Hình ảnh thoát thuốc cản quang bất thường ngoài niệu đạo.
+ Thường có hình tia, không đều.
– Chấn thương niệu đạo thường đi kèm với vỡ bàng quang ngoài phúc mạc và chấn thương khung chậu.

=> Case lâm sàng 1:

V. Phân loại tổn thương

* Phân loại AAST

– Loại 1: đụng dập niệu quản.
– Loại 2: niệu đạo bị kéo căng nhưng còn nguyên vẹn.
– Loại 3: gián đoạn 1 phần niệu đạo.
– Loại 4: gián đoạn hoàn toàn niệu đạo, cách nhau < 2m.
– Loại 5: gián đoạn hoàn toàn niệu đạo, cách nhau > 2m.

* Phân loại Goldman

– Là phân loại được chấp nhận rộng rãi hơn so với phân loại do Hiệp hội phẫu thuật chấn thương Hoa Kỳ (AAST) đề xuất. Phân loại Goldman dựa trên vị trí giải phẫu của chấn thương niệu đạo và ban đầu được Colapinto và McCallum đề xuất nhưng sau đó được sửa đổi để bao gồm chấn thương loại IV, IVa và V.
– Loại I: giãn niệu đạo sau do đứt dây chằng mu-tiền liệt tuyến, niệu đạo còn nguyên vẹn.
– Loại II: tổn thương niệu đạo sau trên hoành niệu dục. Bờ dưới của lỗ bịt là mốc xương trong quá trình chụp niệu đạo ngược dòng để xác định vị trí của hoành niệu dục.
– Loại III: tổn thương niệu đạo màng, lan vào niệu đạo hành đoạn gần (rách hoành niệu dục).
– Loại IV: tổn thương đáy bàng quang liên quan đến cổ bàng quang kéo dài vào niệu đạo gần. Nếu cơ thắt trong bị tổn thương, do đó có khả năng gây ra chứng tiểu không tự chủ.
– Loại IVa: tổn thương đáy bàng quang nhưng không liên quan đến cổ bàng quang (không thể phân biệt được với loại IV trên X-quang).
– Loại V: tổn thương niệu đạo trước.