Bezoars | Bài giảng CĐHA *

* Phytobezoar 

– Bao gồm các thực phẩm xơ khó tiêu hóa từ rau củ, trái cây và thường gặp ở những bệnh nhân tiêu hóa kém và giảm nhu động dạ dày.
– Có nhiều yếu tố thúc đẩy có thể dẫn đến việc góp phần hình thành nên kết tinh thực vật. Yếu tố nguy cơ phổ biến nhất là có tiền căn phẫu thuật dạ dày. Tỷ lệ của việc hình thành dị vật dạ dày sau phẫu thuật dạ dày khoảng 5-12%.
– Cơ chế bệnh sinh chính là do kết quả của sự giảm nhu động dạ dày, sự giảm tiết của dạ dày, điều thường xảy ra sau phẫu thuật dạ dày.
– Diospyrobezoar: là một loại phytobezoar sau khi ăn quả hồng xanh. Sử dụng Coca-cola kết hợp với kỹ thuật nội soi đã được sử dụng một cách hiệu quả để điều trị kết tinh thực vật (phytobezoars) và tránh khỏi việc phải phẫu thuật.
– Trichophytobezoar: sự kết hợp giữa tóc và các thành phần có nguồn gốc từ thực vật.

* Pharmacobezoar

– Thành phần chủ yếu là thuốc viên nén không tiêu hóa được.

* Lactobezoar

– Thường thấy ở trẻ sơ sinh bao gồm những cục sữa đông vón.

II. Chẩn đoán x-quang

– Dạ dày giãn với hình ảnh khối mờ kèm bóng khí lốm đốm bên trong.
– Chụp dạ dày cản quang:
+ Biểu hiện hình khuyết có đường bờ tròn hoặc nham nhở, kèm bóng khí lốm đốm bên trong.
+ Nếu bám vào thành dạ dày thì cố định. Nếu không bám vào dạ dày: di động, khi ở sát môn vị, khi ở đáy, khi ở phần đứng dạ dày.
+ Theo thời gian, các bóng khí được lấp đầy bởi thuốc cản quang. Thuốc cản quang vị trí bezoar có thể tồn tại trong một thời gian dài khi tại vị trí còn lại thuốc đã lưu thông khỏi dạ dày và tá tràng.

[gallery link="file" columns="5" ids="165872,154160,13870,13869,33987,33988,33989,116913,116914,118646"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="45969,45968,45967,45966"]

III. Chẩn đoán CLVT

* Đặc điểm hình ảnh

– Khối khu trú thường giới hạn rõ, có vỏ bao bọc, bên trong rải rác bóng khí.
– Kích thước lớn có xu hướng lấp đầy lòng ruột.
– Phù nề niêm mạc và dày thành ruột có thể thấy khi bezoar ở tá tràng, hỗng tràng.
– Sau tiêm không ngấm thuốc cản quang.

[gallery link="file" columns="5" ids="154934,118648,116907,116908,116909,116916,116919,116930,116934,116935,116936,116937,172346,172347"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="150828,150830,150831,150832,150833,150834"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="45976,45975,45974,45973,45972"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="45987,45986,45985,45984,45983"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" columns="5" ids="92964,92965,92966,92967,92968"]

=> Case lâm sàng 5:

[gallery link="file" ids="116925,116926,116927"]

=> Case lâm sàng 6:

[gallery link="file" columns="4" ids="164801,164802,164803,164804,164805,164806,164807,164808"]

=> Case lâm sàng 7:

[gallery link="file" columns="4" ids="166116,166117,166118,166119"]

=> Case lâm sàng 8:

[gallery link="file" ids="166124,166125,166126"]

=> Case lâm sàng 9:

[gallery link="file" columns="4" ids="173305,173306,173307,173308"]

– Khi có biến chứng tắc ruột: các mảnh vụn tỷ trọng chất béo trôi nổi trong lòng ruột bị giãn, gần vị trí tắc nghẽn. Tỷ trọng chất béo khoảng – 50 / -150 HU.

[gallery link="file" ids="154945,154946,154947"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="187685,187686,187687,187688"]

* Hội chứng Rapunzel

– Hội chứng Rapunzel là thuật ngữ chỉ một loại trichobezoar (khối lông trong dạ dày) có phần đuôi kéo dài qua môn vị, gây tắc nghẽn lối ra của dạ dày.
– Lâm sàng: chán ăn, đầy hơi, cảm giác no sớm. Sút cân. Nôn ngay sau bữa ăn. Đau cấp tính vùng thượng vị.
– Đặc điểm hình ảnh:
+ Có thể thấy khối không đồng nhất được giới hạn rõ trong dạ dày, bên trong rải rác bóng khí. Thân khối trong dạ dày, trong khi đuôi có thể kéo dài đến tá tràng hoặc hỗng tràng.
+ Phù nề niêm mạc và thành dày có thể thấy ở tá tràng và hỗng tràng.
+ Không ngấm thuốc sau tiêm.

[gallery link="file" ids="185970,185969,185979,185980,185981,185982"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery columns="5" link="file" ids="185973,185974,185975,185976,185977"]

IV. Phân biệt

* Khối u phân

– Vị trí: thường đại tràng sigma, trực tràng.
– Khối u phân (Fecaloma) thường có kích thước lớn, kéo dài, dễ di chuyển và không dính vào thành ruột.
– Bezoar thường khu trú, kích thước nhỏ hơn, ranh giới với thành ruột không rõ.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="113276,113277,113278,113279,113280,113281"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" ids="113290,113291,113292,113293,113294,113295"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" ids="113304,113305,113306,113307,113308,113309"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" ids="113310,113311,113312,113313,113314,113315"]

=> Case lâm sàng 5:

[gallery link="file" ids="116870,116871,116872,116873,116875,116876"]

* Phân trong ruột non

– Dấu hiệu phân trong ruột non (Small Bowel Feces Sign) xoất hiện trong tắc ruột khoảng 7-8%, thường xuất hiện ở những trường hợp tắc mức độ nhiều và trung bình. Được mô tả đầu tiên bởi Mayo-Smith và cộng sự năm 1995.
+ Sự hiện diện của bã thức ăn xen lẫn với hơi trong ruột ở lòng ruột non. Những hạt không đồng nhất lẫn với các bóng hơi nhỏ trong lòng ruột non trông giống như phân trong đại tràng. Thường kéo dài trên 1 đoạn từ 4-200cm.
– Đó là hậu quả của sự vận chuyển chậm bất thường các chất trong lòng ruột, bao gồm thành phần thức ăn tiêu hóa chưa hết, vi khuẩn tăng sinh, hoặc tăng hấp thụ nước ở ruột non đoạn xa do tắc ruột.
– Thường gặp ở vị trí các quai ruột xa.
– Dấu hiệu này thường thấy ở vị trí ngay trước chỗ tắc nên sẽ giúp xác định vị trí chuyển tiếp. Hầu hết các trường hợp là tắc ruột do dính.

[gallery link="file" columns="5" ids="150740,116940,116941,116942,14270,14260,14259,23075,48096,154957"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="116890,116891,116893,116894,116895"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" ids="88777,88778,88779,88780,88781,88782"]

=> Phân biệt Phytobezoar:
+ Vị trí tắc nghẽn ở phần xa ruột non.
+ Hình trứng hoặc hình tròn.
+ Thường có ranh giới rõ, có thể có vỏ bao.
+ Thường khu trú hơn, chiều dài < 10cm.
+ Không có thâm nhiễm mỡ mạc treo ruột.
+ Các mảnh vụn tỷ trọng mỡ trôi nổi trong lòng ruột bị giãn, gần vị trí tắc nghẽn. Tỷ trọng ~ – 50 / -150 HU. Tỷ trọng của các mảnh vụn có thể là kết quả của tổng mật độ mô của các mảnh vụn và mật độ rất âm của không khí mà nó bị giữ lại.

[gallery columns="4" link="file" ids="154962,177062,177064,177063"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="2" ids="116928,116929"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="45980,45979,45978,116900"]