Bất Thường Bóng Tim | Bài giảng CĐHA

– Tư thế chụp nghiêng:
+ Tâm nhĩ trái (Left atrium): tạo lên bờ tim sau – trên. Giãn nhĩ trái => lồi bờ tim sau – trên.
+ Tâm thất trái (Left ventricle): tạo lên bờ tim sau – dưới. Giãn nhĩ trái => dịch chuyển bờ tim về phìa sau.
+ Tâm thất phải (Right ventricle): nằm ở phía dưới khoảng sáng sau xương ức. Lớn thất phải => làm mờ khoảng sáng sau xương ức.

* Tư thế thẳng

[gallery link="file" columns="5" ids="54311,64257,64258,64259,64260,64261,64262,64263,64264,64265"]

* Tư thế nghiêng

[gallery link="file" columns="5" ids="54312,64266,64267,64268,64269,64270,64271,64272,64273,64274"]

2. Giải phẫu CLVT

[gallery columns="5" link="file" ids="72341,72342,72343,72344,72345,72346,72347,72348,72349,72350,72351,72352,72353,72354,72355,72356,72357,72358"]

II. Chẩn đoán hình ảnh

1. Bóng tim to

* Nguyên nhân
– Suy tim
– Bệnh van tim
– Tràn dịch màng ngoài tim
– Bệnh tim bẩm sinh
– Bệnh cơ tim

* Đặc điểm hình ảnh
– Đánh giá chỉ số tim ngực (Cardiothoracic ratio): là tỷ lệ giữa đường kính ngang lớn nhất của tim / Đường kính trong lớn nhất lồng ngực.
+ Trẻ em và người lớn: < 0.5
+ Trẻ sơ sinh: ≤ 0.6

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="48818,48819,48820"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="125852,125853,125854,125855"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="98170,98171,98172,98173,98174"]

– Không chính xác khi:
+ Sự chồng lấn của bóng tuyến ức.

+ Dị dạng lồng ngực, tim phổi mạn do chỉ số này đánh giá bề ngang tim, bỏ qua bề sau và bề cao của tim.
+ Chụp tư thế trước sau (AP): bóng tim tăng kích thước 10%.
+ Khi thất trái dãn: mỏm tim chúc xuống => xác định chính xác vị trí xa nhất bờ trái tim.

2. Bóng tim nhỏ

* Nguyên nhân
– Khí phế thũng
– Tim phổi mạn

[gallery link="file" ids="64498,131249,131250,131251,131252,131253"]

3. Giãn nhĩ trái

* Nguyên nhân
– Bệnh van tim: hẹp, hở van 2 lá.
– Suy tim

* Hình ảnh tim phổi thẳng

[gallery link="file" columns="4" ids="64500,64501,64502,64503,64504,64505,64506,64507"]

– Dấu hiệu bờ đôi bờ tim phải “Double density sign”
+ Giai đoạn 1: hình bờ đôi nhĩ trái nằm trong, nhĩ phải nằm ngoài.
+ Giai đoạn 2: hai bờ nhĩ phải và nhĩ trái cắt nhau
+ Giai đoạn 3: hai bờ song song, nhĩ trái nằm ngoài, nhĩ phải nằm trong.

[gallery link="file" columns="4" ids="62744,62745,62746,62747,62748,62749,62750,62751"]

– Dấu hiệu cung thứ 3 “third mogul sign”
+ Bình thường bờ tim trái ở ngay dưới cung động mạch phổi (phẳng hoặc lõm nhẹ) => 2 cung.
+ Khi tiểu nhĩ trái giãn > lồi sang bờ trái tim => cung thứ 3.
+ Nguyên nhân khác: phình thất trái / nang màng tim / phình ĐM vành / u trung thất

[gallery link="file" columns="4" ids="64511,64512,64513,64514,131289,131290,131291"]

– Khoảng cách từ bờ bên phải của tâm nhĩ trái tới điểm giữa của phế quản gốc bên trái > 7 cm
– Phế quản chính trái đẩy cao
– Góc Carina > 90 độ (Bình thường < 70 độ).

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="64516,64517,64518,64519"]

* Hình ảnh tim phổi nghiêng

[gallery link="file" columns="5" ids="64531,64532,64533,64534,64535"]

+ Mất khoảng sáng sau tim
+ Khí quản gốc bên trái bị đẩy lên cao, nằm ngang tạo hình ảnh => Dấu chân bước “Walking man sign”.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="64524,64525,64522,64523"]

+ Nếu chụp thực quản cản quang: thực quản bị đè ép ở 1/3 giữa

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="131278,131279,131280,131281,131282"]

4. Giãn nhĩ phải

* Nguyên nhân:
– Tăng áp thất phải: tăng áp động mạch phổi
– Hẹp, hở van 3 lá.
– Bệnh tim bẩm sinh: Ebstein
– Tim phổi mạn
– Thông liên nhĩ
– Bệnh cơ tim giãn

* Đặc điểm hình ảnh
– Bình thường chiều cao cung nhĩ phải < 50% chiều cao bóng tim – quai động mạch chủ.
– Khoảng cách bờ nhĩ phải tới đường giữa < 5.5cm.

[gallery link="file" columns="2" ids="64542,64543"]

– Khi nhĩ phải giãn: chiều cao cung nhĩ phải > 50% chiều cao bóng tim – quai động mạch chủ và khoảng cách từ bờ nhĩ phải tới đường giữa > 5.5cm.

[gallery link="file" columns="4" ids="64538,64539,64540,64541"]

– Dấu hiệu không đặc hiệu: gan to đẩy vòm hoành phải cao, tĩnh mạch chủ trên giãn, quai Azygos giãn > 7mm.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="64545,64546,64547,64548"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="64550,64551,64552,64553"]

5. Giãn thất trái

* Nguyên nhân
– Tăng áp lực: tăng huyết áp, hẹp ĐM chủ
– Tăng lưu lượng: hở van ĐM chủ, hở van 2 lá
– Bất thường thành buồng tim: phình thất trái, bệnh cơ tim phì đại

* Hình ảnh tư thế thẳng

[gallery link="file" ids="64562,64563,64564"]

– Bóng tim to.
– Giai đoạn sớm: dày thất trái => cung dưới trái tròn hay mỏm tim tròn => Dấu hiệu “Shmoo sign”.

– Giai đoạn muộn: giãn thất trái => mỏm tim dịch chuyển ra ngoài, xuống dưới.

* Hình ảnh tư thế nghiêng

[gallery link="file" ids="64572,64573,64574,64575,64576,64577"]

– Dịch chuyển đường bờ thất trái ra sau => Che lấp khoảng sáng sau tim.
– Dấu hiệu Hoffman-Rigler:
+ Từ vị trí giao nhau của tĩnh mạch chủ dưới và thành sau thất trái 2cm kẻ 1 đường song song với mặt phẳng thân đốt sống. Nếu khoảng cách này > 1.8cm => thất trái giãn.
+ Từ vị trí giao nhau của tĩnh mạch chủ dưới và thành sau thất trái kẻ 1 đường thẳng xuống vòm hoành trái. Nếu khoảng cách này < 0.75cm => thất trái giãn.

[gallery link="file" ids="64567,64568,64569"]

6. Giãn thất phải

* Nguyên nhân
– Hẹp van động mạch phổi
– Tăng áp động mạch phổi
– Thông liên nhĩ (ASD), thông liên thất (VSD)
– Hở van 3 lá
– Bệnh cơ tim giãn
– Tứ chứng Fallot

* Hình ảnh tư thế thẳng

[gallery link="file" ids="64580,64581,64582"]

– Bóng tim có thể không to do thất phải ở phía trước và dưới nên khi to khó nhận biết.
– Thất trái giãn => Mỏm tim nâng lên cao.
– Giãn chóp động mạch phổi, cung giữa trái nổi rõ.
– Xóa góc lõm cung giữa trái: tiểu nhĩ trái dịch chuyển qua trái tạo nên một phần bờ trái tim.
– Rốn phổi có thể giãn to trong trường hợp tăng áp ĐM phổi hoặc teo nhỏ trong trường hợp hẹp ĐM phổi bẩm sinh.
– Dấu hiệu kèm theo: nhĩ trái giãn (trường hợp hẹp van 2 lá), vòm hoành phải nâng cao.

[gallery link="file" ids="64595,64596,64597"]

* Tư thế nghiêng

[gallery link="file" ids="64583,64584,64585,64586,64587,64588"]

– Mất khoảng sáng trước tim.
– Đường viền tim phía trước tiếp xúc > 1/3 chiều dài xương ức.