Apxe Gan | Bài giảng CĐHA *

I. Đại cương

– Apxe gan (Liver Abscess) là là sự tập trung khu trú của mô viêm hoại tử được gây ra bởi các tác nhân vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc nấm.
– Apxe gan là một bệnh rất nguy hiểm vì sẽ gây nhiễm khuẩn, nhiễm độc tế bào gan và có thể xảy ra biến chứng nghiêm trọng.
– Nguyên nhân: vi khuẩn, ký sinh trùng (amip), nấm…
– Ở các nước phát triển nguyên nhân chủ yếu do vi khuẩn, ở Việt Nam và các nước đang phát triển nguyên nhân chủ yếu do ký sinh trùng.

1. Apxe gan vi khuẩn

– 1938  Ocsner và DeBakey đã mô tả 47 trường hợp Apxe gan.
– Thường gặp bệnh nhân từ 50-60 tuổi.
– Tỷ lệ nam/nữ = 1,5/1
– Đường xâm nhập vi khuẩn:
+ Đường mật: sỏi bít tắc, viêm đường mật, vi khuẩn từ ruột sau nội soi đường mật hoặc phẫu thuật nối mật-ruột.
+ Tĩnh mạch cửa: huyết khối tĩnh mạch cửa do viêm ruột thừa hoặc các nguyên nhân viêm ruột khác.
+ Động mạch gan: Nhiễm khuẩn huyết (Viêm nội tâm mạc)
+ Kế cận: thủng dạ dày, viêm túi mật, apxe dưới hoành
+ Chấn thương: vết thương thấu bụng
– Có thể một hoặc nhiều ổ apxe.
– Kích thước từ < 1mm – 4cm, có thể có vách hoặc không.
– Vị trí chủ yếu thùy phải (74%), thùy trái (16%), cả hai thùy (10%).
– Vi khuẩn: thường có nguồn gốc từ đường ruột. Klebsiella pneumoniae là vi khuẩn thường gặp nhất. Vi khuẩn khác: E.Coli, Bacteroides, Enterococci, tụ cầu, phế cầu…

* Lâm sàng: biểu hiện lâm sàng điển hình là sốt, vàng da và đau bụng ¼ trên phải => 10% có biểu hiện lâm sàng như vậy.

* Cận lâm sàng: tăng bạch cầu, thiếu máu nhẹ, tăng ALP, tăng Billirubin. Cấy máu dương tính trong 50-60% trường hợp

* Điều trị
– Kháng sinh đơn thuần: ổ apxe < 3cm. Cephalosporin thế hệ thứ 3 + Metronidazol.
– Kháng sinh kết hợp can thiệp: ổ apxe > 3cm, nội khoa không hiệu quả, nguy cơ vỡ.
+ Chọc hút ổ apxe, dẫn lưu ổ apxe ra da.
+ Phẫu thuật dẫn lưu ổ apxe: biến chứng vỡ, dẫn lưu không hiệu quả, apxe lớn nhiều vách.

Tài liệu tham khảo

* The Infected Liver: Radiologic-Pathologic Correlation – Koenraad J. Mortelé, MD, Enrica Segatto, MD
* CT Appearance of Pyogenic Liver Abscesses Caused by Klebsiella pneumoniae – Hind S. Alsaif, MD, Sudhakar K. Venkatesh, MD
* CT and MRI of Hepatic Abscess in Patients with Chronic Granulomatous Disease – Reyes Garcia-Eulate, Nadeem Hussain
* Infectious Lesions of the Liver – Spectrum of Imaging Findings – H. Donato, D. Andrade, M. Magalhaes
* Abscesos hepáticos en urgencias. Utilidad de la TCMD en el diagnostico y drenaje percutáneo – C. L. Peñalver Paolini, D. Plata Ariza, B. Muñoz Fraile
* Liver abscesses: where do they come from? A review of the main types of liver abscesses and the correlation between their causes and the radiologic findings – P. Sanchez de Medina Alba, C. Santos Montón, N. Calvo
* Hepatic abscess: Diagnosis and management – S Lardière-Deguelte, E Ragot, K Amroun
* The Evolving Nature of Hepatic Abscess: A Review – Marianna G. Mavilia,, Marco Molina, and George Y. Wu
* Complications of pyogenic hepatic abscess: computed tomography and clinical features – Dal Mo Yang, Ha Na Kim, Jee Hee Kang
* Amebic liver abscess: diagnosis and treatment evaluation with MR imaging – G Elizondo, R Weissleder, D D Stark
* Multimodality Imaging of Liver Infections: Differential Diagnosis and Potential Pitfalls – Pablo Bächler, María José Baladron, Christine Menias
* Typical imaging finding of hepatic infections: a pictorial essay – Sonaz Malekzadeh, Lucien Widmer, Faezeh Salahshour
* Radiology Illustrated Hepatobiliary and Pancreatic Radiology – Byung Ihn Choi