Tràn Dịch Màng Tim | Bài giảng CĐHA

II. Chẩn đoán x-quang

– Khi lượng dịch ít có hình ảnh dày đường mờ trước tim trên phim nghiêng. Đường này do tương phản mỡ màng ngoài tim và lớp mỡ sau xương ức, bình thường dày khoảng 2-3mm

– Dấu hiệu bánh Oreo “Oreo cookie sign: dịch màng ngoài tim làm tăng độ mờ sau tim, tạo ra 2
đường sáng ngăn cách. Hai đường đó là mỡ sau xương ức và mỡ màng ngoài tim. Điều này thấy rõ hơn trên CT.

[gallery link="file" columns="5" ids="167763,152425,50983,50982,133925,50984,50985,133936,133954"]

– Với lượng dịch trung bình: bóng tim thường lớn toàn bộ, góc tâm hoành thường nhọn hơn bình thường, tim có hình túi nước.
– Đánh giá chỉ số tim ngực (Cardiothoracic ratio): là tỷ lệ giữa đường kính ngang lớn nhất của tim / Đường kính trong lớn nhất lồng ngực.
+ Trẻ em và người lớn: < 0.5
+ Trẻ sơ sinh: ≤ 0.6

[gallery columns="4" link="file" ids="147265,19334,147267,147268"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="48818,48819,48820"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="98170,98171,98172,98173,98174"]

– Không chính xác khi:
+ Sự chồng lấn của bóng tuyến ức.

+ Dị dạng lồng ngực, tim phổi mạn do chỉ số này đánh giá bề ngang tim, bỏ qua bề sau và bề cao của tim.
+ Chụp tư thế trước sau (AP): bóng tim tăng kích thước 10%.
+ Khi thất trái dãn: mỏm tim chúc xuống => xác định chính xác vị trí xa nhất bờ trái tim.

– Với lượng dịch nhiều: hình ảnh mất cân xứng giữa chiều ngang phần thấp bóng tim và sự tăng theo chiều đứng. Tim hình quả bầu nậm.

[gallery link="file" columns="5" ids="50979,152427,152428,153702,157470"]

– Mất các đường bờ của tim

III. Chẩn đoán siêu âm

– Là kỹ thuật phổ biến, cho phép xác định lượng dịch và tình tràng chèn ép tim, đánh giá chức năng co bóp, phân biệt viêm màng ngoài tim co thắt và hướng dẫn chọc dò, kế hoạch mổ.
– Đánh giá mức độ tràn dịch màng ngoài tim qua siêu âm, cho phép đo khoảng trống âm giữa thành sau của thất trái và màng tim trong thì tâm trương:
+ Tràn dịch lượng ít (100ml): khoảng trống âm < 10mm
+ Tràn dịch lượng vừa (100-500ml): khoảng trống âm từ 10-20mm
+ Tràn dịch lượng nhiều (> 500ml): khoảng trống âm > 20mm

[gallery columns="5" link="file" ids="133881,133829,133830,133882,133927"]

=> Case lâm sàng:

[playlist type="video" ids="87809,87811,87812,87813,87814"]

IV. Chẩn đoán CLVT

– Đánh giá trên phim chụp sau tiêm thuốc cản quang. Lớp dịch màng tim có thể đồng nhất hoặc không, tăng tỷ trọng tự nhiên trong trường hợp tràn máu.
+ Tỷ trọng < 25HU: thanh dịch
+ Tỷ trọng > 25HU: dịch tiết (bệnh lý ác tính, tràn máu màng tim, dịch mủ, tràn dịch kèm suy giáp).

[gallery link="file" columns="5" ids="133878,133929,133869,133866,133840,133816,133838,133839,133851,133874,133875,133933,133934,133939"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="50972,50973,50974,50975,50976"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="50967,50968,50969,50970,50971"]

– Một trong những hạn chế của chụp CT là đôi khi gặp khó khăn trong việc phân biệt chất lỏng với mô dày màng tim, đặc biệt là trong trường hợp có một lượng nhỏ dịch màng tim.

[gallery link="file" ids="155587,133836,133962"]

– Đánh giá dày màng tim, dày lan tỏa hoặc khu trú. Bờ đều hay không đều. Tăng cường ngấm thuốc sau tiêm.
+ Độ dày bình thường của màng ngoài tim: 2mm
+ Bất thường: > 3-4mm

[gallery link="file" columns="5" ids="133853,133806,133807,133847,133956,133808,133892,134162,133809,133810,133842,133959,154679"]

– Đánh giá lượng dịch màng tim
+ Độ dày dịch < 10mm ~ 250ml
+ Độ dày dịch 10-20mm ~ 250-500ml
+ Độ dày dịch > 20mm ~ > 500ml

– Đánh giá tình trạng ép tim:
+ Buồng tim bị đè ép
+ Hình ảnh thuốc cản quang trào ngược vào tĩnh mạch chủ dưới
+ Phù nề quanh khoảng cửa

[gallery link="file" columns="5" ids="133870,133864,133858,133859,133861,133948,133949,133951,133952"]

V. Phân biệt

* Khối u trung thất

[gallery link="file" ids="46862,48814,46863"]

* Bệnh cơ tim giãn

– Tâm thất trái và tâm nhĩ mở rộng.
– Thường kết hợp phù phổi.
– Tràn dịch màng phổi.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="46874,46875,46873,46872,46871"]

* Viêm màng ngoài tim

– Bóng tim to thường chỉ thấy trong các trường hợp có tràn dịch màng ngoài tim.
– Vôi hóa màng ngoài tim gặp trong 50% trường hợp.
– Hình ảnh dày màng tim, tăng cường ngấm thuốc sau tiêm, thâm nhiễm mỡ màng tim.
– Dịch màng tim khu trú hoặc lan tỏa.

[gallery link="file" ids="133833,133942,134164,134196,133943,133944"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="133885,133887,133888,133889,133890,133891"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="46881,46880,46879,46878"]

* Tư thế chụp

– Trong tư thế chụp trước sau (AP) bóng tim có thể tăng kích thước 10%.

[gallery link="file" columns="5" ids="53479,53480,53477,53474,53475"]