Thoát Vị Não ** [51 cases]

II. Chẩn đoán hình ảnh

1. Thoát vị dưới liềm đại não

– Thoát vị dưới liềm đại não (Subfalcine herniation) là kiểu thoát vị hay gặp nhất.
– Đường giữa, thể chai đẩy sang bên đối diện. Mức độ dịch chuyển đường giữa có ý nghĩa tiên lượng: < 5mm có tiên lượng tốt, trong khi > 15mm có tiên lượng xấu.
– Bờ các cuộn não trượt dưới bờ tự do của liềm não, chèn ép não thất cùng bên, giãn não thất bên đối diện do lỗ Monro bị chèn ép.
– Hồi đai của thuỳ thái dương bị đẩy dưới liềm não sang bên đối diện do tổn thương choán chỗ (khối máu tụ trong não hoặc ngoài, dưới màng cứng).
– Động mạch não trước cùng bên dễ bị chèn ép gây nhồi máu thùy trán sát đường giữa cùng bên.

=> Case lâm sàng:

[gallery link="file" columns="6" ids="18724,18725,18726,18727,78125,78124"]

=> Case lâm sàng 1: tụ máu dưới màng cứng

[gallery link="file" columns="6" ids="96052,96053,96054,96055,96056,96057"]

=> Case lâm sàng 2: tụ máu ngoài màng cứng

[gallery link="file" columns="5" ids="129726,129727,129728,129729,129730"]

=> Case lâm sàng 3: nhồi máu não

[gallery link="file" ids="129732,129733,129734"]

=> Case lâm sàng 4: xuất huyết não

[gallery columns="6" link="file" ids="20167,20169,20170,20165,20164,20171"]

2. Thoát vị qua lều

Thoát vị qua lều (Transtentorial herniation) chia thành hai loại chính dựa trên hướng thoát vị: hướng xuống do đè ép của khối trên lều hoặc bán cầu đại não và hướng lên do đè ép của khối dưới lều (hố sau).

* Thoát vị qua lều hướng xuống

– Thoát vị bên (Lateral herniation):
+ Thoát vị một bên xảy ra do tác động của khối một bên hoặc không đối xứng.
+ Hồi móc và hồi cạnh hải mã thùy thái dương bị đẩy xuống dưới qua khe lều tiểu não => biến dạng và xóa bể trên yên, bể quanh củ não sinh tư, mở rộng bể góc cầu tiểu não cùng bên.
+ Động mạch não sau bị chèn ép => nhồi máu.

– Thoát vị trung tâm (Central herniation):
+ Khi có hiệu ứng khối đối xứng 2 bên bán cầu dẫn tới thoát vị của đồi thị và não giữa bị đẩy thấp, thùy thái dương bị đẩy qua khe lều hai bên.
+ Xóa bể trên yên, xóa bể góc cầu tiểu não 2 bên.
+ Động mạch thân nền dễ bị chèn ép.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="18730,18731,18732,18733,18734"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="6" ids="129774,129775,129776,129777,129778,129779"]

* Thoát vị qua lều hướng lên

– Thoát vị qua lều hướng lên (Ascending transtentorial herniation)
– Thùy giun, tiểu não bị đẩy lên trên qua bờ tự do lều tiểu não => biến dạng và xóa bể trên tiểu não, bể quanh củ não sinh tư. Não thất IV bị đè ép.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="18735,18736,18737,18739,18740,18741,18742,18743"]

– Dấu hiệu con quay của trung não (Spinning top):

[gallery link="file" columns="4" ids="38042,38041,38040,38039"]

3. Thoát vị qua cánh xương bướm

– Thoát vị qua cánh xương bướm (Transalar / Transsphenoidal herniation)
– Thoát vị tổ chức nhu mô não trong và xung quanh hố sọ giữa trên cánh lớn xương bướm.
– Thùy trán bị đẩy qua cánh lớn xương bướm ra sau hoặc thùy thái dương bị đẩy lên trên, ra trước bờ xương bướm => Rãnh Sylvius, động mạch não giữa, thùy trán hay thùy thái dương bị đè đẩy.

[gallery columns="2" link="file" ids="78145,78246"]

4. Thoát vị hạnh nhân tiểu não

– Thoát vị hạnh nhân tiểu não (Tonsillar herniation) do khối máu tụ hố sau hoặc nội sọ.
– Hạnh nhân tiểu não bị đẩy xuống dưới lỗ chẩm > 3mm
– Bể lớn bị xóa, não thất IV nghẽn gây não úng thủy.
– Chèn ép hành não.

=> Case lâm sàng 1: chết não

[gallery link="file" columns="4" ids="129755,129756,129757,129758"]

5. Thoát vị qua hộp sọ – màng cứng

– Nhu mô não thoát vị qua vị trí khuyết ở xương hộp sọ, màng cứng sau chấn thường hoặc sau phẫu thuật.

[gallery columns="6" link="file" ids="18749,18750,18755,19863,19864,129769"]

Hình ảnh bệnh lý ↵