I. Đại cương
– Apxe não là tổn thương nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương khu trú thường gặp nhất, hầu hết do vi khuẩn. Apxe do lan từ đường máu, lan trực tiếp (từ các xoang cạnh mũi và xương chũm) hoặc do viêm màng não.
– Apxe nội sọ chiếm 5% các khối choán chỗ nội sọ và có tỉ lệ tử vong rất cao. Bệnh nhân thường có bất thường thần kinh liên quan với khối choán chỗ lớn nhanh và các dấu hiệu toàn thể của nhiễm trùng thường bị bỏ qua.
– Apxe não biểu hiện bằng hai hội chứng: tăng áp lực nội sọ và hội chứng nhiễm khuẩn.
* Nguyên nhân
– Trực tiếp từ ổ nhiễm khuẩn liền kề: apxe não xảy ra do sự phát triển trực tiếp qua sự nhiễm khuẩn xương và màng não hoặc lây lan qua các tĩnh mạch dẫn lưu, các tĩnh mạch não hoặc bạch huyết. Khối apxe thường nằm sát vỏ não.
+ Viêm tai giữa mạn tính, cấp tính, viêm tai xương chũm: vi khuẩn thường gặp là liên cầu, Bacteroides và Prevotella
+ Viêm xoang: xoang hàm mặt, vi khuẩn thường gặp là liên cầu, Bacteroides, tụ cầu vàng.
+ Nhiễm khuẩn răng: vi khuẩn thường gặp là Fusobacterium, Prevotella, liên cầu
+ Viêm màng não: viêm màng não do Citrobacter ở trẻ sơ sinh
– Vi khuẩn từ xa: là nhóm hay gặp nhất. Apxe loại này thường nhiều ổ, nằm sâu trong nhu mô não và được chi phối bởi động mạch não giữa, thành apxe mỏng hơn. Apxe nhóm này thường có tiên lượng xấu do khó điều trị.
+ Ổ nhiễm khuẩn từ phổi: apxe phổi, viêm mủ màng phổi
+ Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn do tụ cầu, liên cầu
+ Bệnh tim bẩm sinh
+ Do giảm bạch cầu trung tính thường là vi khuẩn Gram (-) ái khí, Aspergillus Mucorales
– Màng cứng bị rách do chấn thương: vi khuẩn từ các ổ nhiễm khuẩn do hậu phẫu sẽ dễ dàng xâm nhập. Vi khuẩn thường là tụ cầu vàng, liên cầu
– Apxe não ở bệnh nhân có hội chứng suy giảm miễn dịch: thường do vi khuẩn cơ hội, nấm hay ký sinh trùng. Những bệnh nhân mắc bệnh mạn tính như tiểu đường, xạ trị hay hóa trị, sau ghép tạng, AIDS.
* Vị trí tổn thương
– Apxe ngoài màng cứng (NMC): Apxe NMC là ổ mủ nằm giữa xương sọ và màng não cứng. Nguyên nhân thường do viêm xương chũm, viêm tai giữa, viêm xoang trán, cốt tủy viêm xương sọ do vi khuẩn đi theo đường máu gây nên; hoặc viêm bờ ổ khuyết xương sọ sau phẫu thuật mở sọ, sau chấn thương vỡ rạn xương sọ (nứt sọ).
– Apxe dưới màng cứng (DMC): Apxe DMC hay tụ mủ DMC (empyema) là bọc mủ nằm giữa màng não cứng và bề mặt của não được khu trú lại bằng một bao xơ. Căn nguyên thường do viêm xương chũm, viêm tai giữa, do đường máu và trong chấn thương do vỡ nền sọ trước hoặc vỡ nền sọ giữa.
– Apxe não: Là ổ mủ nằm trong tổ chức não, căn nguyên thường gặp do vết thương hoả khí; Apxe đường máu. Apxe theo đường máu có đặc điểm là ổ mủ nằm sâu trong tổ chức não, có thể một ổ nhưng cũng có thể nhiều ổ apxe.
NỘI DUNG WEB
» 422 Bài giảng chẩn đoán hình ảnh
» X-quang / Siêu âm / CT Scan / MRI
» 25.000 Hình ảnh case lâm sàng
ĐỐI TƯỢNG
» Kỹ thuật viên CĐHA
» Sinh viên Y đa khoa
» Bác sĩ khối lâm sàng
» Bác sĩ chuyên khoa CĐHA
Nội dung Bài giảng & Case lâm sàng thường xuyên được cập nhật !
Đăng nhập Tài khoản để xem Nội dung Bài giảng & Case lâm sàng !!!
Tài liệu tham khảo
* Apxe não – PGS.TS Đồng Văn Hệ
* Hình ảnh cộng hưởng từ nhiễm trùng não và viêm não – TS. Trần Anh Tuấn
* Comparative Evaluation of Fungal, Tubercular, and Pyogenic Brain Abscesses with Conventional and Diffusion MR Imaging and Proton MR Spectroscopy – Brain abscess and necrotic or cystic brain tumor: discrimination with signal intensity on diffusion-weighted MR imaging –
# Cập nhật nội dung bài viết & Case lâm sàng 14/4/2023