Tụ Máu Ngoài Màng Cứng I Bài giảng CĐHA

II. Chẩn đoán CLVT

* Đặc điểm hình ảnh

– Tổn thương có thể tăng – đồng – giảm tỷ trọng tùy thuộc giai đoạn tụ máu.

– Khối choán chỗ ngoài trục, khu trú, hình thấu kính 2 mặt lồi, bờ trong nhẵn do giới hạn bởi màng cứng.

[gallery link="file" columns="5" ids="80525,171978,172019,172044,172056,172068,172084,172086,172097,172099"]

– Không vượt qua các đường khớp sọ.

[gallery columns="2" link="file" ids="171980,172071"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery columns="4" link="file" ids="38697,38698,38699,38701,38702,38703,38704,38705"]

– Vượt qua đường khớp sọ:
+ Khi đường vỡ vị trí khớp sọ hay giãn khớp sọ. Ở trẻ em, 10% các trường hợp tụ máu ngoài màng cứng vượt qua đường khớp thường là đường khớp vành hoặc khớp chai bướm.
+ Khi đường vỡ đi qua một xoang tĩnh mạch màng cứng (thường gặp xoang ngang, xoang sigma) vì vậy thường diễn ra ở hố sọ sau gần nền xương sọ hoặc xương đỉnh (rách xoang dọc trên).

[gallery link="file" columns="4" ids="89235,89236,52700,153544"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="112122,112124,112125,112126,112127,112128,112129,112130,112131,112132"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="112135,112136,112137,112138,112139,112140,112141,112142,112143,112145"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="4" ids="112148,112149,112150,112151,112152,112153,112154,112155"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery columns="5" link="file" ids="166505,166506,166508,166509,166510"]

– Có thể vượt qua các nếp màng cứng (liềm đại não, lều tiểu não).

[gallery link="file" columns="5" ids="172014,172077,20388,155274,164555"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="56570,56572,56573,56574,56575,56576"]

– Đánh giá trên các hướng cắt khác nhau (Axial, Coronal, Sagittal), liên tục từ nền sọ tới hết vùng đỉnh.

[gallery columns="2" link="file" ids="172553,160164"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="67662,67663,67664,67665,67667"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="5" ids="172073,171830,171831,171832,171834"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" ids="172549,172550,172551"]

– Giai đoạn bán cấp khối máu tụ có thể đồng tỷ trọng => khó nhận biết.

[gallery link="file" columns="2" ids="164552,164553"]

– Vỡ sọ cùng bên (85-95%) – lực tác động trực tiếp: tổn thương vỡ xương, đụng dập phần mềm tương ứng vị trí tụ máu ngoài màng cứng.

[gallery link="file" columns="5" ids="155647,172248,164557,124918,156852,153953,131189,154041,172058,131188,89381,89382,153541,153542,167091"]

– Các tổn thương phối hợp gồm:
+ Thoát vị dưới liềm, qua lều xuống dưới, tăng áp lực nội sọ. Hiệu ứng khối gây rộng khoang dịch não tủy lân cận, đè ép não thất và đè đẩy đường giữa sang bên đối diện.

[gallery link="file" columns="4" ids="67283,20397,172086,172094"]

+ Kết hợp tụ máu dưới màng cứng

[gallery columns="2" link="file" ids="172016,172027"]

+ Khoảng 20% các trường hợp kèm theo khí nội sọ.

[gallery link="file" ids="52701,172052,172060,172080,172082,172094"]

+ Tổn thương đối bên phối hợp: tụ máu dưới màng cứng, đụng dập nhu mô não, chảy máu dưới nhện.

[gallery columns="5" link="file" ids="172092,172267,172065,20390,20391,20392,20393,20399,20400,20402"]

– Đậm độ khối máu tụ có thể cao hay hỗn hợp tùy giai đoạn máu tụ. Giai đoạn cấp tính có thể có các vùng tỷ trọng rất thấp bên trong do máu đang chảy, bao quanh là cục máu đông tăng tỷ trọngg => dấu hiệu “dòng xoáy – swirl sign”.

[gallery columns="2" link="file" ids="52772,172090"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="63032,63033,63034,63035,63036"]

– Khi tiêm cản quang có thể tăng quang ở giai đoạn cấp do thoát mạch chất cản quang, giai đoạn mạn tăng quang ngoại biên do mô hạt và mạch máu tăng sinh.
– Giai đoạn mạn tính màng cứng có thể dày, vôi hóa.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="72937,72934,72935,72936"]

* Chẩn đoán phân biệt

– Tụ máu dưới màng cứng:
+ Mức độ phù não thường nặng
+ Thường có hình liềm
+ Tổn thương xu hướng lan rộng và kéo dài hơn
+ Bờ trong thường không đều do rãnh não
+ Vượt qua đường khớp sọ
+ Không vượt qua nếp gấp màng cứng (liềm đại não, lều tiểu não)
+ Cơ chế chấn thương thường do lực tác động gián tiếp phía sọ bên đối diện => tổn thương thường nằm đối diện so với đường vỡ xương, tụ máu dưới da đầu.

[gallery columns="2" link="file" ids="72708,20384"]

– U màng não
+ Không có tiền sử chấn thương.
+ Hình tròn hoặc bầu dục.
+ Có thể biến đổi xương sát u.
+ Ngấm thuốc mạnh và đồng nhất sau tiêm.
+ Dấu hiệu đuôi màng cứng.

[gallery link="file" columns="4" ids="42946,42945,42944,42943"]

– Viêm mủ ngoài màng cứng
+ Biến chứng của viêm xương chũm, viêm xoang trán hay sau can thiệp phẫu thuật.
+ Hình ảnh khối mủ ngoài màng cứng.
+ Màng cứng dày ngấm thuốc mạnh sau tiêm.
+ Không có tổn thương nhu mô não phối hợp

[gallery link="file" ids="153510,153503,153504"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery columns="5" link="file" ids="20533,20535,20537,20534,20536"]

III. Chẩn đoán MRI

* Đặc điểm hình ảnh

– Tín hiệu của khối máu tụ liên quan tới thời gian xuất huyết, phụ thuộc thành phần khối máu tụ hay chuyển hóa hemoglobin.

– Giai đoạn tối cấp (<12 giờ / oxyhemoglobin nội bào): T1W đồng tín hiệu với nhu mô não, T2W tăng tín hiệu.

– Giai đoạn cấp (1-3 ngày / deoxyhemoglobin nội bào): T1W đồng tín hiệu, T2W giảm tín hiệu.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="75776,75777,75778,75779"]

– Giai đoạn bán cấp sớm (3-6 ngày / methemoglobin nội bào): T1W tăng tín hiệu, T2W giảm tín.

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="80472,80473,80474,80475,80476"]

– Giai đoạn bán cấp muộn (7-14 ngày / methemoglobin ngoại bào): tăng tín hiệu trên T1W và T2W.

[gallery link="file" columns="4" ids="67649,67650,67651,67652"]

– Giai đoạn mạn (> 14 ngày / Ferritin và Hemosiderin): giảm tín hiệu trên T1W và T2W. T2* giảm tín hiệu rõ rệt. FLAIR tăng nhẹ tín hiệu so với dịch não tủy.

* Tụ máu ngoài màng tủy

– Nguyên nhân:
+ Tự phát: rối loạn đông máu hoặc dùng chống đông quá mức.
+ Chấn thương
+ Chọc dò tủy sống
+ Dị dạng mạch máu
+ Khối u cột sống
+ Thai kỳ

– Đặc điểm hình ảnh:
+ Khối giới hạn khoang ngoài màng cứng. Đặc điểm tín hiệu phụ thuộc giai đoạn khối máu tụ.
+ T1W: đồng hoặc tăng tín hiệu với tủy sống
+ T2W: tăng tín hiệu không đồng nhất với những vùng giảm tín hiệu khu trú. Có thể thấy mức dịch – dịch.
+ T2*: giảm tín hiệu
+ Gado: không ngấm thuốc sau tiêm.

[gallery link="file" columns="4" ids="167109,154995,168771,80529,155280,155284,155286,167110"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery columns="4" link="file" ids="88977,88978,88979,88980,88981,88982,88983,88984"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" ids="88963,88964,88965,88966,88967,88968"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="4" ids="88971,88972,88973,88974"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" columns="4" ids="88987,88988,88989,88990"]

=> Case lâm sàng 5:

[gallery link="file" columns="4" ids="34365,34366,34367,34368"]

=> Case lâm sàng 6:

[gallery link="file" ids="50999,51000,51001,51003,51004,51005"]

=> Case lâm sàng 7:

[gallery link="file" columns="4" ids="75776,75777,75778,75779"]