I. Đại cương
– Tụ máu ngoài màng cứng (Epidural Hematoma / Extradural haemorrhage) là tụ máu ở khoang giữa bản trong xương sọ và màng cứng.
– Do tổn thương động mạch (90%), thường là động mạch màng não giữa (75%), tĩnh mạch tủy xương, xoang tĩnh mạch màng cứng (10%).
– Thường gặp hơn ở người dưới 20 tuổi; cực kỳ hiếm ở người cao tuổi. Không phổ biến ở trẻ sơ sinh.
– Tỷ lệ nam:nữ = 4:1
– Vị trí tổn thương:
+ Tụ máu ngoài màng cứng thường là một bên trong hơn 95% các trường hợp, tuy nhiên, cũng có báo cáo về tụ máu ngoài màng cứng hai bên.
+ >95% là trên lều tiểu não: Vùng thái dương-đỉnh: 60%. Vùng trán: 20%. Vùng đỉnh-chẩm: 20%. <5% nằm dưới lều tiểu não ở hố sau (do tổn thương xoang tĩnh mạch màng cứng).
– Lâm sàng:
+ Không giống như tụ máu dưới màng cứng, trong đó tiền sử chấn thương đầu thường khó xác định rõ ràng, tụ máu ngoài màng cứng thường do chấn thương đầu được xác định rõ ràng gây ra.
+ Một biểu hiện điển hình là một bệnh nhân trẻ tuổi bị chấn thương đầu có thể hoặc không mất ý thức tạm thời. Sau chấn thương, họ lấy lại mức độ ý thức bình thường (khoảng tỉnh), nhưng thường có một cơn đau đầu kéo dài và thường nghiêm trọng. Trong vài giờ tiếp theo, họ dần mất ý thức.
+ Do đường đi dài của dây thần kinh sọ VI (dây thần kinh vận nhãn ngoài), nó thường bị ảnh hưởng khi có thoát vị hướng xuống.
* Giải phẫu màng não
– 3 lớp màng bao bọc từ ngoài vào trong: màng cứng, màng nhện, màng nuôi.
– Tạo nên 3 khoang: ngoài màng cứng, dưới màng cứng, dưới nhện
– Màng cứng: phủ mặt trong hộp sọ, dính liền cốt mạc ở liềm đại não. Màng cứng tách ra các vách: lều tiểu não, liềm đại não, lều tuyến yên, lều hành khíu.
– Màng nhện: gồm 2 lá dính nhau.
– Màng nuôi: phủ mặt ngoài nhu mô não.
Tài liệu tham khảo
* Spinal Epidural Hematoma – Bert Lincoln Pear, M.D
* Spontaneous spinal epidural hematoma: findings at MR imaging and clinical correlation – S Holtås, M Heiling, M Lönntoft
* Benign Anterior Temporal Epidural Hematoma: Indolent Lesion with a Characteristic CT Imaging Appearance after Blunt Head Trauma – Alisa D. Gean, Nancy J. Fischbein, Derk D. Purcell
* Acute Spontaneous Spinal Epidural Hematomas – Melanie B. Fukui, Amar S. Swarnkar and Robert L. Williams
* MDCT imaging of traumatic brain injury – Valentina Lolli, MD, Martina Pezzullo, MD, Isabelle Delpierre, MD
* Pediatric Head Trauma: Common and Uncommon Imaging Findings – F. C. Sarioglu, H. Sahin, Y. Pekcevik
* CT and MRI of the Whole Body, 6e – John R. Haaga, MD
* CT and MRI findings of spinal epidural hematoma – A. Klemencic, M. Mikas Khouri, P. Slatina, J. Hrabar, D. Kovačević, M. Smoljan, T. Gregurić
# Cập nhật nội dung bài viết & Case lâm sàng 22/2/2025
# Cập nhật nội dung bài viết & Case lâm sàng 17/1/2025
# Cập nhật nội dung bài viết & Case lâm sàng 3/12/2023