Khí Nội Sọ I Bài giảng CĐHA *

I. Đại cương

– Khí nội sọ (Pneumocephalus) chỉ sự hiện diện của khí trong nội sọ, trong phần lớn các trường hợp nguồn gốc từ không khí bên ngoài. Hiếm khi nguồn gốc khí nội sọ xảy ra do nhiễm trùng.
– Vị trí khí nội sọ:
+ Ngoài trục: ngoài màng cứng, dưới màng cứng, khoang dưới nhện
+ Trong trục: nhu mô não, trong não thất, nội mạch
– Nguyên nhân:
+ Chấn thương cơ học (phổ biến nhất).
+ Phẫu thuật mở sọ trên lều. Tràn khí nội sọ có thể tồn tại ở một số ít bệnh nhân trong tuần thứ 3 sau phẫu thuật.
+ Dẫn lưu não thất, phẫu thuật xoang.
+ Gây tê ngoài màng cứng.
+ Giãn xoang cạnh mũi: vỡ hoặc khiếm khuyết thành xoang.
+ Bệnh lý do tai: nhiễm trùng, chấn thương hoặc sau các thủ thuật phẫu thuật liên quan đến tai.
+ Viêm màng não sinh khí
– Lâm sàng:
+ Trong hầu hết các trường hợp khí nội sọ không có triệu chứng.
+ Tràn khí nội sọ áp lực xảy ra với không khí dưới màng cứng gây hiệu ứng khối so với nhu mô não nằm bên dưới, thường do cơ chế van, khí bị mắc kẹt mở rộng có thể dẫn đến đau đầu.
+ Có thể cần được phẫu thuật.

Xray.vn là Website học tập về chuyên ngành Chẩn Đoán Hình Ảnh

NỘI DUNG WEB
» 422 Bài giảng chẩn đoán hình ảnh
» X-quang / Siêu âm / CT Scan / MRI
» 25.000 Hình ảnh case lâm sàng

ĐỐI TƯỢNG
» Kỹ thuật viên CĐHA
» Sinh viên Y đa khoa
» Bác sĩ khối lâm sàng
» Bác sĩ chuyên khoa CĐHA

Nội dung Bài giảng & Case lâm sàng thường xuyên được cập nhật !

Đăng nhập Tài khoản để xem Nội dung Bài giảng & Case lâm sàng !!!

II. Chẩn đoán x-quang

– X-quang sọ có thể thấy hình ảnh khí khi số lượng lớn.

[gallery link="file" ids="73265,73266,73268,73267,106354,128698"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="5" ids="73271,73272,73273,73274,73275"]

III. Chẩn đoán CLVT

– Chẩn đoán khí nội sọ đơn giản dựa vào đo tỷ trọng. Khí sẽ có một tỷ trọng rất thấp (-1000 tới – 600 HU).
– Tổn thương phối hợp trong chấn thương: vỡ xương hộp sọ, vỡ xoang cạnh mũi, tụ máu nội sọ.
– Đường mở sọ sau phẫu thuật.
– Vị trí: ngoài màng cứng, dưới màng cứng, khoang dưới nhện, trong não thất.

[gallery columns="5" link="file" ids="172196,172200,172202,19852,172208,19855,19856,19857,19858,19859,128716,172206,128717,172214,172216"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" ids="162637,162638,162639"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" columns="4" ids="162641,162642,162643,162644"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="5" ids="162652,162648,162649,162650,162651"]

=> Case lâm sàng 4:

[gallery link="file" columns="4" ids="128688,128689,128690,128691,128692,128693,128694,128695"]

– Dấu hiệu núi phú sỹ (Mount Fuji sign): tràn khí nội sọ áp lực xảy ra với không khí dưới màng cứng gây hiệu ứng khối so với nhu mô não nằm bên dưới, thường do cơ chế van một chiều cho phép không khí vào khoang dưới màng cứng mà không thể thoát ra, khí bị mắc kẹt mở rộng có thể dẫn đến đau đầu.

[gallery columns="5" link="file" ids="73279,128709,19851,19866,128730,19845,19846,19847,19849,19850,19867,19868,128703,172050"]

– Trên cửa sổ phổi hoặc cửa sổ xương khí vẫn giữ màu đen.

[gallery link="file" ids="156034,172210,73258"]

– Khí trong động mạch (sau can thiệp), khí trong xoang tĩnh mạch, khí trong ổ apxe ngoài màng cứng, apxe dưới màng cứng.

[gallery link="file" columns="5" ids="128724,128727,128726,128725,156035"]

* Phân biệt mỡ nội sọ:
– Đo tỷ trọng (-90 tới -60 HU).
– Tăng tín hiệu trên T1W, giảm tín hiệu trên xung xóa mỡ.
– Chuyển sang cửa sổ phổi hoặc cửa sổ xương: khí sẽ vẫn giữ màu đen trong khi mỡ sẽ chuyển sang màu xám.

[gallery link="file" ids="128712,128713,157993"]

=> Case lâm sàng 1:

[gallery link="file" columns="4" ids="66736,66737,66738,66739"]

=> Case lâm sàng 2:

[gallery link="file" ids="73261,73262,73263"]

=> Case lâm sàng 3:

[gallery link="file" columns="4" ids="73252,73253,73254,73255"]

Tài liệu tham khảo

* Tension pneumocephalus – Geoiphy George Pulickal, FRCR, MMed
* Spontaneous pneumatocele and pneumocephalus associated with mastoid hyperpneumatization – Enrique An˜orbe, Pilar Aisa, Julio Saenz de Ormijana
* Misled by the Air: Pneumocephalus – Koin Lon, Yuyang Tan
* Hyperpneumatization of the Skull with Soft Tissue Emphysema and Pneumocephalus – H. Bhardwaj, M. Andrew, P. Shiromi; Douglas/AU
* Imaging Approach of the Post-Surgical Cranium: A Pictorial Review – L. R. Rodriguez-Ortiz, L. E. Garcia-Irizarry; San Juan, PR/US
* Pictorial Review of Intracranial Fat Containing Lesions – T. G. Gu, P. Salkade, C. L. Ho; Singapore/SG
* Pneumocephalus: Beyond its traumatic cause – D. C. Cuellar, H. Saenz Acuña, A. Fraino; Salamanca/ES
* Tension pneumocephalus: Imaging findings – V. Afaghi; NSW/AU
* Causes of pneumocephalus and when to be concerned about it – Alain Cunqueiro, Meir H Scheinfeld
* Review of the management of pneumocephalus – Carlos B. Dabdoub, Gueider Salas, Elisabeth do N. Silveira